Skip to main content
Monthly Archives

November 2015

බුදුන් වහන්සේ ලොවට දුන් පණිවිඩය

By සිරි සදහම් ( Dhamma) No Comments

ලොව සියලු ආගම්වලට ඉහළින් බුදු දහම මතු වන්නේ ඇයි? යන ප්‍රශ්නයට පිළිතුරු දෙමින් 1900 මාර්තු 20 වැනිදා සැන්ෆ්රැන්සිස්කෝවේදී ස්වාමි විවේකානන්ද තුමා පැවැත්වූ දේශනයෙන් කොටසකි මේ. හින්දු සාධුවරයකු වූ එතුමා බුදු රජාණන් වහන්සේ මහ ඉහළින් අගය කළේ ය.

දාර්ශනික වශයෙන් සැලකීමේදී නොව, හුදෙක් ඓතිහාසික වශයෙන් සලකා බැලීමේදී බුදුසමය ලොව මෙතෙක් පහළ වී ඇති අතිශයින් ම විස්මයාවහ ආගමික ව්‍යාපාරය බව කිව හැකි ය. මක් නිසා ද යත්, එදා මෙදා තුර ලෝකයා ඇසූ දුටු ප්‍රබලතම ආගමික සංවිධානය, මිනිස් සමාජය පුරා ඉතිරී පැතිරී ගිය යෝධතම ආධ්‍යාත්මික ප්‍රවාහය එය ම පමණක් බැවිනි. එහි බලපෑම යම් මැ කිසි ආකාරයකින් නොවිඳී, නොදැනුණු කවර ශිෂ්ටාචාරයක් වත් ලොව නොමැති ය.
බුදුන් වහන්සේගේ අනුගාමිකයෝ වනාහි අතිශයින් ම උද්‍යෝගිමත් වූත්, ධර්ම ප්‍රචාරය කෙරෙහි හදවතින් ම ඇලී ගැලී සිටියා වූත් පිරිසක් වූ හ. ස්වකීය පර්ෂද සීමාවට කොටු වී නොසිට දස අත විසිරී පැතිරී ගිය නොයෙක් ආගමික ධර්ම ප්‍රචාරකයන් අතර මුල් තැන හිමි වන්නේ බුදුන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවක පිරිසට ය. ඔවුහු අඳුරු අප්‍රකට තිබ්බතය කරා ගියහ. පර්සියාවට, සුළු ආසියාවට මතු නොව බටහිර ලෝකයේ රුසියාව, පෝලන්තය වැනි දුර බැහැර රටවල් කරා ද ගියහ. බුරුමයට, සියමට හා පෙරදිග ඉන්දීය කොදෙව් කරා මෙන් ම ඉන් ඔබ්බට ද ගියහ.
මහා ඇලෙක්සැන්ඩර් රජු දිග් විජයෙහි යෙදෙමින් මධ්‍යධරණි ප්‍රදේශ හා ඉන්දියාව අතර අන්‍යෝන්‍ය සම්බන්ධයක් ඇති කරවූ ඇසිල්ලේ ම එදා ඉන්දියාව සතු ව තිබූ ඥාන සම්භාරය එම මාර්ගය ඔස්සේ ආසියාවේ හා යුරෝපයේ අතිවිශාල ප්‍රදේශ සිසාරා පැතිර ගියේ ය. බෞද්ධ භික්ෂූහු මේ අලුත් ප්‍රදේශවල විසූ ජනතාව අතර සැරි සරමින් ඔවුනට සිය ධර්මය කියා දුන්හ. Read More

බුදු ඇස දුටු භූමිකම්පාව …

By සිරි සදහම් ( Dhamma) No Comments

දීග්සඟියේ 16 වන මහා පරිණිබිබාන සුත්‍රයේ භූමි කමිපා ඇතිවිමට හේතු වන කරැණු 08 ක් අපගේ තාථාගත සමිමා සමිබුදු රජානන්වහන්සේ විසින් දේශිතයි. දැන් ඒ ගැන සලකා බලමු.

“ආනන්ද මහා භුමිචලනයක් ඇතිවිමට හේතු 08 ක් පවතියි ඒ අට කවරක්ද?

01)ආනන්ද මේ පොළව ජලයේ පිහිටා තිබේ. ජලය වාතයේ පිහිටා තිබේ.වාතය අවකාශයේ පිහිටා ඇත. මහාවාතය හමා යන අවස්ථා ඇත. මහා වාතය හමා යන විට ජලය කමිපා කරයි. ජලය කමිපා කෙරෑ විට පොළව කමිපා වෙයි. භූ චලනයක් විමට මේ පළමුවන හේතුවයි.

ඉහත දේශනය කොටසින් කොටස ගෙන මෙහිදි සලකා බැලීම වැදගත් වනු ඇත.

ආනන්ද මේ පොළව ජලයේ පිහිටා තිබේ. – මේහිදි පොළව යනු ඉහතින් අප විස්තර කර ඇති භූතල හෙවත් පෘථිවි කබොල බව ඔබට පැහැදිලි ඇති. එසේනමි ජලය යනු කුමක්ද? බුදු දහමේ බොහො තැන් වල ආපෝ ධාතුව හැදින් විමට ජලය යන්න යෙදීම දැකිය හැකියි. ඒ ආපෝ ධාතුව ප්‍රකටවම හා පහසුවෙන්ම ප්‍රකාශිත වන මාධ්‍ය ජලය බැවිනි. මෙම ආපෝ ධාතුවට ජලය ත් අයත් වේ, බටර් වැනි මෘදු ඝන ද්‍රවයන් ද අයත් වේ. පැනි වැනි උකු ද්‍රවයන්ද අයත් වේ. තෙල් වැනි ලිහිසි ද්‍රවයන්ද අයත් වේ. තාර වැනි ද්‍රව්‍යද අයත් වෙයි. ඒ අනුව මේ තථාගතයානන්වහන්සේ දේශනා කර ඇත්තේ පොළව එසේත් නැත්නමි මෙම භූ තල ඊට යටින් ඇති අර්ධ ද්‍රවමය සවභාවයක් සහිත අධෝගොලය මත ඉපිලෙමින් පැවතීමයි.
Read More

බුදුගුණ සිසිල විදිමු.

By සිරි සදහම් ( Dhamma) No Comments

හෙළ පියුමක් යම් සේ ජලයෙහි නොගැලී සුවඳ දෙමින් පවතී ද එමෙන් ම ලෝකයා සමඟ නොඇලි කටයුතු කරන බැවින් බුද්ධ යන නම භාවිත කරන බව මෙහි කියැවෙයි. අප මෙන් මනුෂ්‍යයකු ලෙස ඉපැදී මනුෂ්‍යයකු ලෙස කටයුතු කොට මනුෂ්‍යයකු වශයෙන් යාම් ඊම් ආදි විහරණයන් සිදු කර එහෙත් මනුෂ්‍යයකු තුළ පවතින සසර ගමනට හේතුවන ක්ලේශ දුරු කර සහමුලින්ම ඉවත් කර දැමූ නිසා උන්වහන්සේට බුද්ධ නම් වචනය යෙදේ. මේ සමාජය තුළ ජීවත්වෙමින් සමාජයේ නොඇලී නොගැටී කටයුතු කළ උත්තමයෙකි

අප වැනි අයට අමාමෑණි බුදුපියාණන් වහන්සේගේ ගුණයන් නිසි ආකාරව නොවැටහෙන ස්වභාවක් ඇති බවත්, බුදු කෙනකුගේ ගුණ වර්ණනා කර නිමකළ නොහැකි බවත් සත්‍යයකි. ලොව්තුරා බුදුරජාණන් වහන්සේ කවරෙක්ද යන පැනය අද පමණක් නොව අතීතයේදී ද පැන නැඟී ඇත්තකි. බුදුන් යනු කිසියම් දිව්‍යමය සම්භවයක් ඇත්තකු ලෙසත් ඒ නිසා උන්වහන්සේ පණිවිඩකාරයකුය යන මතය සමහරුන් සාකච්ඡාවට බදුන් කර ඇත. එහෙත් උන්වහන්සේගේ දේශනාවට අනුව බුද්ධත්වය යනු මනුෂ්‍යයකු වශයෙන් මනුෂ්‍යයකු විසින් දියුණු කරනු ලැබිය යුතු මානුෂීය ගුණධර්ම සංවර්ධනය තුළින් ලබාගත් තත්ත්වයකි. එහෙයින් කාගේ හෝ ශිෂ්‍යයකු ලෙස හෝ පණිවිඩකරුවකු ලෙස නොව මනුෂ්‍යත්වය තුළ සංවර්ධනය කරගත යුතු උතුම් බුද්ධිමය ශක්තිය දියුණු කරගත් උත්තමයකු ලෙස බුදුපියාණන් වහන්සේ හඳුන්වාදීම සුදුසු වේ.
Read More

මෛත්‍රී බුදුන් දකින්නෝ සහ නොදකින්නෝ …

By සිරි සදහම් ( Dhamma) No Comments

පින්වත් යාලුවනේ අද බොහෝ දෙනා පින්කම් කරන්නෙ මේ සම්බුදු සසුනෙ නිවන් දකින්න නෙවෙයි. උත්සාහ කරන්නෙ තව කාලයක් පුලුවන් තරම් පංච කාම වස්තුන්ගේ සැප සම්පත් විදල මෛත්‍රී බුදුන් දැකල නිවන් දකින්න. එයාල හිතන් ඉන්නෙ මෛත්‍රී බුදුන් දැක්ක ගමන් නිවන බන්දේසියක තියල හම්බ වෙනව කියල. අපේ බුදුහාමුදුරුවන්ගෙ ශ්‍රාවක චරිත කියවනකොට අපිට දකින්න ලැබෙනව කල්ප ලක්ෂයක් පෙරුම් පිරුව, ලක්ෂ දෙකක් පෙරුම්පිරුව කිය කියා. එතකොට යාලුවනේ අපේ ඇත්තො හිතන විදිහට ඔය මලක් පහණක් පූජ කර කර හිටිය පිලියට නිවන් ලැබෙයිද? බලාගෙන ඉන්නකො ලැබෙනකල්.
පින්වත් යාලුවනේ අපිට ලැබෙන මනුෂ්‍ය ජීවිතය කොයිතරම් අමාරුවෙන් ලබාගත්තද කියල ඔයාල දන්නව ඇති. දන්නව ඇති කියන්නෙ අහල ඇති කියල. අර කන කැස්බෑව විය සිදුරෙන් අහස බලන කථාව ඇහල ඇතිනෙ. නියපොත්තෙ පස් තරම් ප්‍රමාණයක් නැවත ලෝකෙට එන බවත් මහපොළවෙ පස්තරම් නිරයට යන බවත් අහල ඇතිනෙ. ඒව අහල නැති අය මගෙ පරණ ලිපි කියවන්නකො. එතකොට ඉගෙන ගන්න පුලුවන් වේවි.
ඉතින් අපි මෛත්‍රී බුදුන් දකින්න හිතන් ඉන්නකොට ඒ කාලෙ අපි තිරිසන් ආත්මෙ හිටියොත්, අපාගාමී වෙලා හිටියොත් කොහොමද නිවන් දකින්නෙ. ආයිත් කල්ප කෝටි ගණනක් දුක් විදින්න වෙයි.
අනිත් අතට යැලුවනේ හැමෝටම මෛත්‍රී බුදුන් හමුවේ නිවන් දකින්න බෑ. නිවන් දකින්න පුලුවන් අය බැරි අය කවුද කියල ඔයාලට මේ ලිපියෙන් බලන්න පුලුවන්. මම මේ ලිපිය උපුටාගත්තෙ අතිපූජනීය කොටුගොඩ ධමමාවාස අනුනාහිමියන් වහන්සේ ලියූ ලිපියකින්. මේ කියවෙන්නෙ අනාගතවංශ දේශනාව. ඒ කියන්නෙ බුදුහාමුදුරුවො අනාගත මෙත් බුදුහිමියන් සම්බන්ධව දේශනා කල සූත්‍රයෙන්. අවාසනාවට මේ වගේ සූත්‍ර සමාජගතවෙලා නෑ. ඒනිසයි අපේ මිනිස්සු මෙතේ බුදුන් පාමුල නිවන් දකින්නෙ. හොදයි බලන්නකො එහෙම් මෙතේ බුදුන් දකින්න පුලුවන් කාටද කියල.

Read More

විශ්මිත බුදුනුවණ ගැන කියැවෙන සුමදුර දේශනය චූලනිකා සූත්‍රය …

By සිරි සදහම් ( Dhamma) No Comments

පින්වත් යාලුවනේ මේ ලිපිය දාන්න විශේෂ හේතුවක් තියෙනව. සමහරු අහනව බුදු හාමුදුරුවන්ගෙ ආශ්චර්යමත් හැකියාවන් පිලිබද කිය කිය හිටියට වැඩක් වෙනවද කියල. ඔයිට සමාන ප්‍රශ්නයක් උදායී හාමුදුරුවොත් ඇහුව. ඒක තියෙන්නෙ මේ චූලනිකා සූත්‍රයේ. ඉස්සරල සූත්ත්‍රය කියවන්න. ඔයාලට බුදුහාමුදුරුවන්ගෙ ආශ්චර්යමත් නුවන ගැනත් තේරුම්ගන්න පුලුවන් වේවි.

එදා ආයුෂ්මත් ආනන්ද තෙරුන් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩසිටි තැනට පැමිණුනා…..එකත්පස්ව වාඩිවුන ආයුෂ්මත් ආනන්ද තෙරුන් භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මේ විදිහට පැවසුවා.”ස්වාමීනි,මා විසින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඉදිරියේමයි මේ කරුණ අහලා තියෙන්නේ.ඒ කියන්නේ ‘පින්වත් ආනන්ද,සිඛී නම් වූ සම්බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවක වූ අභිභූ නම් භික්ෂුව බ්‍රහ්ම ලෝකයේ සිටිමින් සහශ්‍රී ලෝක ධාතුවට කටහඬ අසන්නට සැළැස්සුවා’ කියලා.ස්වාමීනි අරහත් සම්මා සම්බුදු වූ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කොපමණ දුරකට කටහඬ පතුරුවා හරින්නට සමර්ථ වන සේක්ද?”

“පින්වත් ආනන්ද,ඔහු ශ්‍රාවකයෙක් නෙව.නමුත් තථාගතයන් වහන්සේලා ප්‍රමාණ කළ නොහැකියි.”
Read More

බුදුන් වහන්සේ දේශනා කළ විද්‍යාවේ මූල ධර්ම

By සිරි සදහම් ( Dhamma) No Comments

බටහිර වෛද්‍ය විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ඉතා දියුණු මට්ටමක පවතින බවත් ඉන් ලෝකයාට අත්වන යහපත් ප්‍රතිඵලත් පිළිබඳ අද වන විට ලෝක ප්‍රජාවම දැනුවත්ය.

බටහිර වෛද්‍ය විද්‍යාවට සහ තාක්ෂණයට සමගාමීව බුදුදහම ද ලෝකය පුරා ඉතා ශීඝ්‍රයෙන් ව්‍යාප්ත වේ.
බටහිර වෛද්‍ය විද්‍යාව සහ බුදු දහම එකිනෙකට බැඳී පවතින්නේ අද ඊයේ නොවේ. එහි විස්තර කෙරෙන කරුණු කාරණා පිළිබඳ බුදුරජාණන් වහන්සේ මැනවින් වදාළ සේක.
බටහිර වෛද්‍ය විද්‍යාවේ පියා ලෙස හඳුන්වන්නේ හිපොක්‍රටිස්ය. ඔහු ක්‍රි.පු.460 දී පමණ තුර්කියානු මුහුදු තීරයේ ඉපදී පසුව ග්‍රීසියට ගොස් තම වෛද්‍ය පරීක්ෂණ පැවැත්වූවේය.
ඔහුගේ ඉගැන්වීම් අතර පහත සඳහන් කාරණා විශේෂ ස්ථානයක් ගනියි. ඉන් පළමුවැන්න ලෙස දේව කෝපය, අමනුෂ්‍ය දෝෂ ප්‍රතික්ෂේප කර, රෝග නිධානයට හේතුව සිරුරේ ක්‍රියාකාරීත්වය සහ පරිසරයේ විෂමතාව මත බලපාන බව පෙන්වා දීමයි. දෙවැන්න ලෙස වෛද්‍යවරයකු තුළ තිබිය යුතු ගුණාංග ආචාර ධර්ම පද්ධතියක් ලෙස හිපොක්‍රටිස් දිවුරුම ඉදිරිපත් කිරීමද තෙවැන්න ලෙස රෝග සුවවීම සහ උත්සන්න වීම සඳහා රෝගියාගේ මනස බලපාන බව පෙන්වා දීමයි.
“හිපොක්‍රටිස්’ පෙන්වා දෙන මේ මූලධර්ම අප මහා බුදුරජාණන් වහන්සේ ක්‍රි.පූ. 560 ටත් පෙර අනාවරණය කරන ලදී. උදාහරණයක් ලෙස අංගුත්තර නිකායේ පංචක නිපාතයේ ගිලානෝපට්ඨාන සුත්‍රයේ සඳහන් ගිලනුන්ට උපස්ථාන කරන්නකු සතුව තිබිය යුතු ගුණාංග මෙහිදී සැලකිය හැකිය.

Read More

මනෝකාය …

By සිරි සදහම් ( Dhamma) No Comments

පින්වත් යාලුවනේ මනෝකාය කියන වචනය අපිට ටිකක් නුහුරු උවද මනෝකායික ඍද්ධි ක්‍රියානම් බොදුනුවන් වන අපිට අලුත් දෙයක් නෙවෙයිනෙ. බුදු දහම තුල මනෝකාය කියන සංකල්පය පටන් ගන්නෙ බුදුවීමෙන් තුන්වන සතිය ගතකල රුවන සක්මනේදීයි. ඒ ලෝකනාථයන් වහන්සේ කමන් වහන්සේ හා සමාන තවත් බුදුවරයෙක් මවා සක්මන් කල බව අපි අසා තියෙනව නේද? බුදුපියාණන් වහන්සේ ගන්ඩබ්බ අඹ රුක මුලදී ප්‍රාතිහාර්ය පාන වෙලාවෙ තවත් බුදුවරයෙක් මවල ඒ ඒ බුදු හාමුදුරුවො ප්‍රශ්න අහද්දි මගෙ බුදු හාමුදුරුවො උත්තරදුන්න කථාව අහල තියෙනව නේද? බුදුහාමුදුරුවො බණ කිය කියා ඉද්දි .ව තැන් වලට වැඩම කල අයුරු අහල තියෙනව නේද? ඒ මනෝ සිරුරනෙ. දැන් ඔය කරණීයමෙත්ත සූත්‍රය කියන්න හේතුවෙච්චි භික්ෂූන් වහන්සේලා අන්තිමට සූත්‍රය කියල රුක් දෙවියන්ගේ උවදුරු නැතිව භාවනා කරද්දි ශරීරයේ අනිත්‍ය තාව දැක්ක වෙලේ ආ‍ලෝක ධාරාවක් විහිදුවල බණ පදයක් කියල රහත් බවට පත්කලානෙ. නමුත් බුදුහාමුදුරුවො දෙව්රම් වෙහෙරෙ ඉදලයි ඒ ආලෝක ධාරාව යැව්වෙ. ඉතින් අර සුවාමීන් වහන්සේලාට සැනුනෙ බුදු පියාණන් වහන්සේ වඩිනව වගේනෙ. මුගලන් මහ රහතන් වහන්සේ මොනතරම් ඍද්ධ් පෑවද මනෝ සිරුරින්. මනෝ සිරුරු මවන්නන් අතර අග තනතුරු දැරවෙ කවුද? චුල්ල පන්ථක හාමුදුරුවොනෙ. මම කලින් ලිපික් පලකරල තියෙනව චුල්ල පන්ථක හාමුදුරුවො ගැන. බලන්නකො ඒකත් කියවල.

Read More

විද්‍යාත්මක උපකරණ නොමැතිව විශ්වය විනිවිද දුටු බුදු ඇස …

By සිරි සදහම් ( Dhamma) 3 Comments

”විශ්වය” යන්න පිළිබද බුදුදහම තුළ පැහැදිලිව සහ සම්පූර්ණයෙන්ම විස්තර කර තිබේ. විශ්වය කාලයක් පිම්බීමට භාජනය වන අතර තවත් කාලයක් හැකිළීමට භාජනය වේ. මෙමක්‍රියාවලිය චක්‍රාකාරව නැවත නැවතත් සිදුවන බැවින්ආරම්භයක් හෝ අවසානයක් ගැන කතා කිරීම නිශ්ඵල ය.එසේම බුදුදහම යනු සත්ත්වයා‍ දුකින් එතෙර කරවීම පිණිස, දුකට හේතුව වන තණ්හාව නැති කිරීම අරමුණු කරගත් දහමකි. නමුත් විශ්වය, අභ්‍යාවකාශය පිළිබද කතාකිරීමේදී සිදුවන්නේ ඒ ගැන තවදුරටත් කරුණු හැදෑරීමට කුතුහලයක් ආශාවක් තණ්හාවක්ඇතිවීමය. මේ නිසා බුදුරජාණන් වහන්සේ ”විශ්වය” සම්බන්ධ කරුණු පිළිබද අනවශ්‍ය ලෙස දේශනා කිරීමට යෙදුනේ නැත.

එනමුත් ඒ ඒ අවස්ථාවන්ට සරිලන අයුරින් විශ්වය, විශ්වයේ සංයුතිය හා ඒ සමග බැදුණු මාතෘකා පිළිබද තොරතුරු බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් දේශනාකර ඇත. ඒ පිළිබද දීඝ නිකායේ ආගඤ්ඤ සූත්‍රය, මහා සුදස්සන සූත්‍රය, චක්‍රවත්‍රී සීහනාද සූත්‍රය, හා මහා පාදාන සූත්‍රය යනාදී සූත්‍ර දේශනා වල සදහන් වේ.

විශ්වයේ සංයුතිය මානසික වශයෙන් බඹතල 31කින් සමන්විත වන අයුරුද, සහස්සී, ද්වීසහස්සී, ත්‍රීසහස්සී යනාදී ලෙස ලෝක ධාතු පවතින අයුරුද, සාමාවට්ඨි කල්ප, විවට්ඨි කල්පයන්ගේ ඇවෑමෙන් විශ්වය විවිධ වෙනස් කම් වලට ලක්වෙමින් පවතින ආකාරයද බුදුදහමේ සර්ව සම්පූර්ණයෙන්ම සදහන් වේ. Read More

error: Content is protected by www.ifbcnet.org.