Skip to main content
Category

මඩිහේ හිමියන් රචිත ලිපි … ( Madhihe himiyan rachitha lipi )

Peace – Through Tolerance and Co-Existence

By මඩිහේ හිමියන් රචිත ලිපි ... ( Madhihe himiyan rachitha lipi ) 2 Comments

 

  1. Na hi verena verāni – samanthī’dha kudācanaṃ
    Averena ca sammanthi – esa dhammo sanantano.     (Dh. 5)

  1. “Hatreds never cease through hatred in this world; through love, or non-hatred alone they cease. This is an eternal law.” – (An ancient principle followed by the wise of all ages.)

  1. Pare ca na vijānanthi – maya-mettha yamāmase
    Ya ca tattha vijā
    nanti – tato sammanthi medhagā      (Dh. 6)

  1. “The others do not know (they are unaware of the fact) that we perish in this (quarrel or dispute); who foresee the outcome of such (quarrel or dispute), their quarrels cease thereby.”

Read More

බුද්ධාගම හා අධ්‍යාපනය

By මඩිහේ හිමියන් රචිත ලිපි ... ( Madhihe himiyan rachitha lipi ) No Comments

අධ්‍යාපන විද්‍යාව යනුවෙන් හඳුන්වන යම් කිසිවක් මේ යුගයේ ඇති බව බොහෝ දෙනා පිළිගනිති. යම්කිසි විද්‍යාවක් ගොඩනැංවීමට මූල ධර්ම කීපයක් තිබිය යුතු වෙයි.

බුදුරජාණන් වහන්සේගේ අධ්‍යාපන ක්‍රමය ගොඩනංවා තිබෙන්නේ ද මූල ධර්ම කීපයක් අනුව ය. අද අප බෞද්ධ අධ්‍යාපනය යනුවෙන් හඳුන්වන්නේ එය යි.

ඉන් අදහස් කරන්නේ මිනිසා ගේ ශික්‍ෂණයට මුල් තැන දෙන අධ්‍යාපනයකි. බුදුරජාණන් වහන්සේ නූගත් කමට නිගරු කොට උගත් කමට ගරු කළහ.

පුරාණ කාලයේ උගතාට කීවේ බහුශ්‍රැත කියා යි. නූගතා හැඳින්වූයේ අල්පශ්‍රැත නමිනි. වර්තමානයේ මෙන් පත පොත හැදෑරීමෙන් ලබන ඉගෙනීමක් ඒ යුගයේ තුබුණේ නැත. කටින් පවසන දේ අසමින් ලැබූ අධ්‍යාපනයක් එ කල පැවැතුණු නිසා බොහෝ දේ අසා ඇති තැනැත්තා උගතකු මෙන් සලකන ලදි.

බෞද්ධ අධ්‍යාපනයේ හැටියට එහි මුල් යුතුකම විනීත සිසුන් තැනීම ය. ශිෂ්‍යයා ගේ හැදීම ප්‍රධාන අංගය වශයෙන් සැලැකෙයි. උගත්කම මඳක් අඩු වුවත් සමාජයට හැදිච්චකම, ශික්‍ෂණය අවශ්‍ය යි. හැදිච්චකමත් උගත්කමත් දෙක ම ඇති පුද්ගලයා දඹ රන් කැබෙල්ලක් හැටියට උපමා කොට ඇත්තේ ය.

Read More

පන්සිල් සුරකින සමාජයක් සඳහා

By මඩිහේ හිමියන් රචිත ලිපි ... ( Madhihe himiyan rachitha lipi ) No Comments

 රටට ජනතාවට හිතකර කරුණු පිළිබද ව ඉතිහාසය සොයා බලා ආපස්සට හෙවත් අතීතයට ගිය විට නතර වන්නේ බුදුරජාණන් වහන්සේ වෙත යැයි ඉංග්‍රීසි පාලන යුගයෙහි භාරතයේ රාෂ්ට්‍රපති වැ සිටි සෙට්ලන්ඩි සාමිවරයා ලියා ඇත. එයට සාධකයක් වශයෙන් වර්තමාන පාර්ලිමේන්තු පාලන ක්‍රමය විග්‍රහ කොට පෙන්වා ඇත.

ලෝක ප්‍රවෘත්ති පිළිබඳ වැ ඉතිහාසය සොයා අතීතයට ගිය විට නතර වන්නේ ජාතක පොත් වහන්සේ වෙත යයි ද සාරාසංඛ්‍ය කල්ප ලක්‍ෂයකට පෙර ලෝකයෙහි තොරතුරු දැන ගන්නට උපකාර වන පොත ජාතකට්ඨකථාව යැයි ද එසේ නැත්නම් සිංහල ජාතක පොත යැයි ද ජාතක පොත කියවත් කියවත් ම එහි වැදගත්කම මා හට වඩ වඩාත් වැටැහිණැයි ද ඩෙන්මාක් රටෙහි වික්ටර් ෆෝස්බල් මහත්මා 1849 දී ජාතකට්ඨකථාව ඉංග්‍රීසි අකුරින් මුද්‍රණය කිරීමේ කටයුතු ආරම්භ කෙරෙමින් සඳහන් කළේ ය.

කුරුධම්ම ජාතකයෙහි දී සඳහන් වන පරිදි අපේ බෝසතාණත් වහන්සේ පඤ්චශීල ප්‍රතිපත්තියෙහි පිහිටා රටවැසියාත් එහි පිහිටුවා දැහැමින් සෙමෙන් පාලනය කෙරෙමින් සාමයත් සමගියත් සමෘද්ධියත් ඇති කළ හැටි මනා වැ පැහැදිලි ය. එසේ ම පඤ්චශීල ප්‍රතිපදාව සාරාසංඛ්‍ය කල්ප ලක්‍ෂයක් මුළුල්ලෙහි බෞද්ධයන් අතර පවත්නා උතුම් පිළිවෙත බවත් සක්සුදක් සේ පැහැදිලි ය.

Read More

විදු යුගයේ බුදු දහම …

By මඩිහේ හිමියන් රචිත ලිපි ... ( Madhihe himiyan rachitha lipi ) No Comments

 

විද්‍යාව දිනෙන් දින දියුණු වන බව වත්මන් ලෝකය දෙස බැලු විට නිතැතින් ම පෙනී යයි. එහෙත් ආගම අංශයෙන් බැලුවහොත් ඒවායේ පිළිවෙත් හෝ දර්ශනයෙහි හෝ දියුණුවක් ඇති වන බවක් නො පෙනේ. මෙම තත්ත්වය නිසා නවීන විද්‍යාවේ දියුණුව විසින් ආගම් යටපත් වී යා හැකි ද යන ප්‍රශ්නය ඇතැමෙකුගේ සිතට නිතැතින් ම නැගෙයි.

“ආගම්” යන පොදු වචනයෙන් මේ තත්ත්වය විග්‍රහ නො කොට බුදු දහම යන්නෙන් විග්‍රහ කළ හොත් අපට පැහැදිලිව පැවසිය හැක්කේ අදත් බුදු දහම නවීන විද්‍යාව පරදා ඉදිරියට ගොස් ඇති බවය. එපමණක් නොව අනාගතයේ දී ඒ ජයග්‍රහණය තව තවත් පතළ වන ලකුණු නවීන විද්‍යාවේ දියුණුවත් සමග ම පැහැදිලි ව පෙනේ.

“බුද්ධාගම”, “ආගම්” යන ශබ්ද නැගෙන වචනයෙන් හැදින් වුව ද බුදු දහම විද්‍යාවක් බව නිසැක ව ම කිව හැකි ය. එමෙන් ම නවීන විද්‍යාවත් “විද්‍යාවකි.” බුදු දහම අභ්‍යන්තර ලෝකය පිළිබඳ විද්‍යාව වන අතර නවීන විද්‍යාව බාහිර ලෝකය පිළිබද විද්‍යාව ලෙස හැදින්විය හැකි ය. අදට අවුරුදු 2558 කට පෙර බුදුන් වහන්සේ අභ්‍යන්තර ලෝකය පිළිබඳව දත් යුතු සියල්ල දැන තමා ලත් ඒ දැනුම ලෝකයාට ප්‍රකාශ කළේත් “විජ්ජා උදපාදි” (විද්‍යාව පහළ විය) යනුවෙනි.

ලෝකයේ පළමු වරට ගැඹුරු අර්ථයක් දක්වනු සදහා “විද්‍යා” යන වචනය යෙදුවේ බුදුන් වහන්සේ ය. බුදුන් වහන්සේ ගේ මත හා ප්‍රකාශයන් අද බොහෝමයක් නවීන විද්‍යාඥයන් විසින් පිළිගෙන තිබේ.

Read More

මෙහෙණි සස්න යළි පිහිටුවීම කාලෝචිත ද?

By මඩිහේ හිමියන් රචිත ලිපි ... ( Madhihe himiyan rachitha lipi ) No Comments

මෙහෙණි සස්නේ ඇතිවීමත් වැඩි වීමත් නැති වීමත් පිළිබඳ කෙටි සටහනක් මුල දී ම සඳහන් කරන්නේ ඒ පිළිබඳ යෝජකයන් ද ඇතුළු ව බුද්ධිමත් ශාසන භාරධාරී ගිහි පැවිදි උතුමන් ගේ සැලැකිල්ලට භාජනය කරවනු සඳහා ය.

බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ කාලයෙහි දී මහා ප්‍රජාපතී ගෝතමී දේවිය මෙහෙණි සස්න ඇති කරන ලෙස කීප වරක් ම ඉල්ලා සිටි අතර බුදුරජාණන් වහන්සේ “ගෝතමිය, කම් නැත, තථාගතයන් වහන්සේ විසින් ප්‍රකාශ කොට වදාරන ලද ධර්ම විනය අනුව ගිහි ගෙයින් නික්ම අනගාරික වූ ශාසනයෙහි මාගම ගේ පැවිද්ද නුඹට රුචි නොවේ.” (චුල්ල වග්ග දෙවැනි කාණ්ඩය – බෞද්ධ මහා සම්මේලනයේ ත්‍රිපිටක පරිවර්තන පිටු 407) යනුවෙන් ඒ ඉල්ලීම ප්‍රතික්‍ෂේප කොට වදාළ සේක. එයින් කලකට පසු මහා ප්‍රජාපතී ගෝතමී දේවිය තමාත් ශාක්‍ය කුමාරිකාවන් 500 ක් සමඟ හිස මුඩු කොට කහට පෙවූ වස්ත්‍ර හැඳ පෙරව කපිලවස්තුවේ සිට පා ගමනින් ම විශාලා මහනුවරට ගොස් පැවිද්ද ඉල්ලා සිටියා ය. එ වර ද ඒ ඉල්ලීම ප්‍රතික්‍ෂේප කළ සේක. එසඳ අනඳ මා හිමියන් වහන්සේ ඉදිරිපත් වී නොයෙක් කරුණු කියා ස්ත්‍රී පක්‍ෂයට පැවිද්ද ලබා දෙන මෙන් ඉල්ලා සිටිය හ. බුදුරජාණන් වහන්සේ එයින් සිදු වන ශාසන හානිය පෙන්වා මහා ප්‍රජාපතී ගෝතමී දේවිය අෂ්ට ගරු ධර්ම පිළිගන්නවා නම් පැවිද්ද ලබා ගත හැකි බව ප්‍රකාශ කළ හ.

බුදුරජාණන් වහන්සේ ශාසන හානිය ගැන දේශනා කළේ මෙසේ ය.:

“ආනන්දය, ඉදින් මාගම තථාගතයන් වහන්සේ විසින් ප්රකාශ කොට වදාරන ලද ධර්ම විනය අනුව ගිහි ගෙයින් නික්ම අනගාරික ව ශාසනයෙහි පැවිද්ද නො ලැබුවා නම්, ආනන්දය, මාර්ග බ්රහ්මචර්ය බොහෝ කල් පවතින්නට තිබුණේ ය. අවුරුදු දහසක් ප්රතිවේධ සද්ධර්මය පවතින්නේ ය. ආනන්දය, යම් හෙයකින් තථාගතයන් වහන්සේ විසින් ප්රකාශ කොට වදාරන ලද ධර්ම විනය අනුව මාගම ගිහි ගෙයින් නික්ම අනගාරික වු ශාසනයෙහි පැවිදි වුයේ ද ආනන්දය දැන් අවුරුදු පන් සියයක් කල් පමණක් ම ප්‍රතිවේධ සද්ධර්මය පවතින්නේ ය.” (චුල්ලවග්ග, දෙවැනි කාණ්ඩය – සිංහල පරිවර්තනය පිටු 417) මෙසේ වදාළේ වී නමුත් අෂ්ට ගරු ධර්ම පිළිගැනීම නිසා එකී ශාසනාන්තරය දුරු වී ගිය බව අටුවාචාරීන් වහන්සේ ප්‍රකාශ කොට ඇත.

මෙසේ ශාසනයට අනතුරක් යැයි ප්‍රකාශ කරත්දීත් මෙහෙණි සස්න පිහිටුවීමට ඉදිරිපත් වීම ගැන අනඳ මාහිමියන් වහන්සේට එකල ද විසූ සංඝයා දොස් පැවරූ බව සඳහන් වේ. බලවත් ඉල්ලීම පිට මෙහෙණි සස්න අනුදැන වදාළ බුදුරජාණන් වහන්සේ වැඩි ආරක්‍ෂාව සඳහා ප්‍රධාන ශික්‍ෂාපද තුන්සිය එකොළහක් (311) ක් පැන වු සේක.

සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණයෙන් පසු මෙහෙණි සස්න පිටරටවල ද පැතිරී ගියේ ය. සංඝමිත්තා මෙහෙණින් වහන්සේ ගේ පැමිණීමෙන් පසු ශ්‍රී ලංකාවෙහි ද මෙහෙණි සස්න පිහිටියේ ය. එය එකොළොස් වැනි සියවස දක්වා නිර්මල ව පැවති බව ඉතිහාසයෙන් පෙනේ. මහා විජයබාහු රජතුමා ගේ කාලයෙහි හට ගත් නොයෙක් අර්බුද නිසා භික්‍ෂු ශාසනය ද පිරිහිණ. ඒ සමග ම භික්‍ෂුණී ශාසනය ද පිරිහෙන්නට ඇතැයි සිතිය හැකි වේ. මහා විජයබාහු රජතුමා බුරුම රට රාමඤ්ඤ දේශයෙන් ත්‍රිපිටකධර භික්‍ෂූන් වහන්සේලා ගෙන්වා භික්‍ෂු ශාසනය නැවත පිහිට වු නමුත් භික්‍ෂුණී ශාසනය පිහිට වු බවක් සඳහන් නො වේ. එහෙයින් භික්‍ෂුණී ශාසනයෙහි අවසානය මහා විජයබාහු රජතුමා ගේ කාලයේ යයි සිතිය හැකි වේ.

ලක් රජය කළ මහානාම රජතුමාගේ කාලයෙහි ශ්රී ලංකාවෙහි මෙහෙණින් වහන්සේලා චීනයට ගොස් මෙහෙණි සස්න පිහිට වූ බව චීන ධර්ම ග්රන්ථ වල සඳහන් වේ. මෙකල චීනය, වියට්නාමය ආදී රටවල මෙහෙණි සස්න ඇතත් දැන් පවත්නා මෙහෙණි සස්න ථෙරවාද විනයානුකූල පිළිගත නො හැකි යනු මුල පටන් ම ථෙරවාදී ත්‍රිපිටකධාරී මහතෙරුන් වහන්සේලා ගේ අදහස විය. බුරුම, සියම්, කාම්බෝජය, ලාඕසය යන ථෙරවාද බුද්ධ ධර්මය පවතින එකද රටක වත් මෙහෙණි සස්නක් නැත. රටවල මෙහෙණි සස්න ඇති කරවන කතාත් නැත. එය විනයානුකූලව නො කළ හැක්කක් හෙයිනි.

මෑතක සිට ශ්‍රී ලංකාවෙහි වරින් වර මෙහෙණි සස්න පිහිටුවීමේ ප්‍රශ්නය පැන නැගී ඇත. මේ සම්බන්ධ ව නොයෙක් අය තම තමන්ගේ අදහස් පළ කරමින් පුවත්පත් වල ලිපි ලියා ඇත. ඔවුන් මහ උගතුන් විය හැකි වුවත් ධර්ම විනය නො දත්තවුන් බව හොඳට ම පැහැදිළි ය. ඔවුනට දොස් නො පැවරිය යුතුය. කරුණු පැහැදිළි කර දුන් විට උගතුන් නිසා කාරණය පිළිගන්නවා ඇත.

බුදුරජාණන් වහන්සේ ලොව පහළ වු කාලයෙහි අන්ධ විශ්වාසයට තිබුණු තැන නැති කොට බුද්ධි විශ්වාසයට මුල් තැන දී ඇත. “නාචින්තයන්තෝ පුරිසො විසෙසමධිගච්ඡති”. නො සිතන තැනැත්තා විශේෂ දියුණුවක් ලබන්නේ නැතැයි ප්‍රකාශ කෙරෙමින් ජනතාව සිතීමට පුරුදු කරන ලදි. කාලාම සුත්‍රයේ සිතීමේ කලාව පුරුදු කරන ලදි. මහාපදේශ දේශනාවෙන් සිතීමේ හා සිතීමෙන් පැන නඟින ප්‍රශ්න තර්කානුකූල ව විසඳා ගැනීමේ මාර්ගය දේශනා කරන ලදි. ධර්ම ප්‍රශ්නයක් නම් අනෙක් ධර්ම පද සමඟ සසඳා බලා තීරණය කර ගත යුතු ය. උපසම්පදාව විනය කර්මයකි. එහෙයින් මෙ කලැ භික්‍ෂුණී උපසම්පදාවක් විනයානුකුලව කළ හැකි දැයි නුවණින් විමසා බැලිය යුතු ය.

බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ කාලයෙහි උපසම්පදා ක්‍රම අටක් තිබුණු බව පැහැදිලි ය.

  1. එහි භික්ඛු උපසම්පදා

  2. සරණාගමන උපසම්පදා

  3. ඔවාදපටිග්ගහන උපසම්පදා

  4. පඤ්හ ව්‍යාකරණ උපසම්පදා

  5. ගරු ධම්ම උපසම්පදා

  6. දූතෙන උපසම්පදා

  7. අට්ඨ වාචික උපසම්පදා

  8. ඤත්තිචතුත්‍ථකම්ම උපසම්පදා

යනු ඒවා යි. බුද්ධ කාලයෙන් පසු විනයානුකුල වුයේ 7 වැනි හා 8 වැනි උපසම්පදා විනය කර්ම දෙක පමණ ය. උපසම්පදා විනය කර්මයට සීමා සම්පත්ති, පරිස සම්පත්ති, කම්ම වාචා සම්පත්ති යි සැකෙවින් සම්පත්ති තුනක් ඊට අනුකූලව එකතු විය යුතු ය.

සීමා සම්පත්ති නම් උදකුක්ඛෙප සීමාවක් නැත්නම් විනයානුකූල සම්මත බද්ධ සීමාවක් තිබීම යි. පරිස සම්පත්ති නම් උපසම්පදා විනය කර්මයකට ප්‍රමාණවත් සංඝයා සිටීම යි. කම්ම වාචා සම්පත්ති නම් බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් දේශිත ඤත්තිචතුත්‍ථ කම්මාවාචා ප්‍රකාශ කිරීම යි. මෙසේ කර්ම වාක්‍ය ප්‍රකාශ කිරීමෙන් පසු පාත්‍ර සිවුරු අධිෂ්ඨානයෙන් උපසම්පදාව පිහිටීම යි.

භික්‍ෂුණීන් සඳහා අට්ඨවාචික උපසම්පදා කර්මය නියමිත යි. භික්‍ෂුණීන් සඳහා ද යට කී සම්පත්ති තුන තිබිය යුතු ය. අට්ඨ වාචික උපසම්පදාව නම් භික්‍ෂුණී සංඝයා විසින් උපසම්පදාපෙක්‍ෂිකාව විනයානුකූලව විමසා ඤත්තිචතුත්‍ථ කම්ම වාචා ප්‍රකාශ කරවා ගත යුතු ය. භික්‍ෂුණී සංඝයා විසින් ඤත්තිය ඇතුළු ව කර්ම වාක්‍ය සතර වරක් කීමත් නිසා භික්‍ෂු සංඝයා විසින් ඤත්තිය ඇතුළු ව කර්ම වාක්‍ය සතර වරක් කීමත් නිසා අට්ඨ වාචික උපසම්පදා නම් වෙයි.

මෙකල ද ථෙරවාදී බෞද්ධ රටවල උපසම්පදා විනය කර්ම කරන්නේ උදකුක්ඛෙප සීමාවක හෝ විනයානුකූල බද්ධ සීමා‍ෙවක ය. අඩුම ගණනේ උපසම්පදා භික්‍ෂූන් පස් නමක් වත් සිටිය යුතු ය. එහෙත් භික්‍ෂූන් සමුහයක් පමුණුවා ගැනීම සිරිත යි. බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් දේශිත කර්ම වාක්‍ය කියනු ලැබේ. පාළි කර්ම වාක්‍ය කියන විට අකුරක් හෝ හරියට උච්චාරණය වුණේ නැත්තම් ඒ වාක්‍ය නැවතත් කියන සේ නියම කිරීම ප්‍රමුඛ ව සිටින මහා තෙරුන් වහන්සේ ගේ සිරිත යි. කර්ම වාක්‍යයට එතරම් සැලකිල්ලක් දක්වනු ලැබේ.

ලංකාවෙන් චීනයට ගිය භික්ෂුණීන් වහන්සේ

සිංහල භික්‍ෂුණීන් වහන්සේ චීනයට ගියේ මහානාම රජතුමාගේ කාලයෙහි ‘නන්දි’ නම් වෙළද මහතා සමඟ ය. නැන්කි නගරයට නැවෙන් ගොස් ගොඩවුණු විට ගෞරවයෙන් පිළිගෙන ආරාමයට පමුණුවා ඇත. එහි සිටි භික්‍ෂුණීන් ගෙන් මහණ උපසම්පදාව ලබා ගත්තේ කෙසේ දැයි ලංකාවෙන් ගිය භික්‍ෂුණීන් ඇසීමෙන් පසු චීනයට කලින් පැමිණි ගුණවර්මන් භික්‍ෂුවගෙන් යැයි කී විට එය වැරදි බව පෙන්වා දී ඇත. ඒ වරද පිළිගත් එදා භික්‍ෂුණීන් විසින් නියම උපසම්පදාව ලබා දෙන්නැයි කරන ලද ආයාචනය අනුව ලංකාවෙන් තවත් භික්‍ෂුණීන් ගෙන්වා ගෙන භික්‍ෂුණී ශාසනය පිහිටුවා ඇති බව ප්‍රංශ ජාතික සිල්වත් ලේවී පඬිතුමාගේ කෘතිවල සඳහන් වී ඇත.

1946 දී චීනයට ගිය දූත මෙහෙය

දෙවන ලෝක යුද්ධය අවසන් වනුවත් සමඟ ම චීනයෙහි කිර්තිධර ව සිටි තායි ෂු යතීන්ද්‍රයන් වහන්සේ විසින් යෙදුනු ලෝක හා බෞද්ධ රටවල සංචාරයේ දී ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණි විට ථෙරවාද භික්‍ෂූන් කෙරෙහි මහත් පැහැදීමක් ඇති කර ගත්තා පමණක් නොව සිය රටෙහි නියම භික්‍ෂු ශාසනයක් නැති බව වටහා ගන්නා ලදි. උන් වහන්සේ සිය රටට ගොස් එහි ප්‍රභූන් සමඟ සාකච්ඡා කොට ථෙරවාද භික්‍ෂු ශාසනය පිහිටුවා ගන්නට, විශේෂ භික්‍ෂූන් පමුණුවා ගන්නට ලංකා මහාබෝධි සමාගමටත් එකල මෙහි වාසය කළ උන්වහන්සේ ගේ ශිෂ්‍ය ෆාන් ස්වාමීන් වනහන්සේටත් ලියුම් එවන ලදි. ෆාන් ස්වාමීන් වහන්සේ විසින් මහාබෝධි සමාගමත් සමඟ සාකච්ඡා කොට ඒ කටයුත්තට මමත්, සෝම, ඛෙමින්ද යන ස්ථවිරයන් වහන්සේලා දෙනමත් 1946 දී චීනයට වැඩම කරන ලද්දෙමු.

තායි ෂු යතීන්ද්රයන් වහන්සේ හා ප්රධාන බෞද්ධයන් සමඟ කරන ලද සාකච්ඡා අතර එකක් නම් ඔවුන් සුදානම් කොට සිටි පිරිස ථෙරවාද භික්‍ෂු ජීවිතයට පුහුණු කොට ලංකාවෙන් අවශ් ප්රමාණයට භික්‍ෂූන් ගෙන්වා ගෙන සීමා සම්මත කැර උපසම්පදා කරවා ථෙරවාද භික්‍ෂු ශාසනය පිහිටුවීම යි.

මේ ශාසනික කටයුත්ත අවුරුදු පහකට භාර ගත්තත් අවශ් නම් ජීවිතාන්තය දක්වා වුවත් ඉන්නට කැමැති යයි ධර්ම දූ පිරිස කී විට ඔවුනට ඇති වුයේ බලවත් සතුටකි. එකල චීනයේ අභ්යන්තරහට ගැනුණු අර්බුදකාරී තත්ත්වය නිසා මාස නව‍ෙයකින් එම ධර්මදූත මෙහෙය නිම කිරීමට සිදු විය. එහි සිටිය දී භික්‍ෂු විහාරවලටත් භික්‍ෂුණී උපස්සයටත් යාමට අවස්ථා උදා වූ අතර ඒ දෙපිරිස ම විශේෂයෙන් මෙහෙණන් මහත් භක්තියෙන් ආගමික වතාවත් වල යෙදෙන බව දක්නට ලැබිණි. එහෙත් ථෙරවාද ධර්මයවත් විනයවත් පිළිපදින බවක් තමා දන්නා බවක් වත් දක්නට ලැබුණේ නැත. මේ නයින් ථෙරවාද මහණ සස්න පිහිටුවා ගන්නට ගත් උත්සාහය එකල හටගත් අභ්‍යන්තර යුද්ධය නිසා ව්‍යර්ථ විය.

ශ්‍රී ලංකා මෙහෙණින් වහන්සේලා චීනයට ගොස් මෙහෙණි සස්න පිහිටුවීමේ ප්‍රවෘත්ති ගැන ද එහි දී සාකච්ඡා කැරිණි. ඒ ගැන ඔවුන් දැන සිටියේ නැත. උගතුන් විසින් සෙවිය යුත්තක් බව දක්වන ලදින් එහි සිටි උගතුන් කිහිප දෙනෙකු විසින් ම එය සොයන්නට භාර ගැණින. වජිරාරාමයෙහි කලක් පැවිදිව සිට සිවුරු හළ ලී මහතා මහත් උත්සාහයෙන් සොයා ගත් විස්තර ලංකාවේ පළ කෙරිණි.

චීනයෙන් මෙහෙණි සස්න ගෙන ඒම

උපසම්පදා විනය කර්මයකට සම්පත් තුනක් අවශ්‍ය බව කලින් සඳහන් කැර ඇත. සීමා සම්පත්තිය අනුව මුල් යුගයෙහි සම්මත සීමා තිබෙන්නට ඇත. එහෙත් 1946 දී පරිස සම්පත්තිය අනුව ථෙරවාද විනයානුකූල සංඝයා එහි සිටියේ නැත. කම්ම වාචා සම්පත්තිය අනුව බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළ පාලි කර්ම වාක්‍ය එහි නැත. ඉදින් ථෙරවාද විනය අනුව මෙහෙණි සස්න තබා මහණ සස්න වත් එහි නැත. කරුණු මෙසේ පැහැදිලිව තිබිය දී චීනයෙන් මෙහෙණි සස්න ගෙනවුත් ලංකාවෙහි පිහිටුවන්නයි කීම “කවුදෝ පා තබන්නේ වත් නැති තැන කවුදෝ කරනම් ගහනවා” යන පැරණි කථාව සිහිපත් කරවන සිද්ධියකි.

උවමනා භික්‍ෂුණී නාමය ද? භික්‍ෂුණී ශීලය ද?

කෙනෙකුට පාරමී ධර්ම සපුරා ඇතොත් නුවණ මුහුකුරා ගියොත් පඤ්ච ශීලයෙහි පිහිටා ද නිවන් අවබෝධ කර ගත හැකි ය. ඉහළ ශීලයක පිහිටා නම් වඩාත් හොඳයි. එය එසේ නම් සිල් මෑණිවරුන්ට දස ශීලයෙහි පිහිටා සීල, සමාධි, ප්‍රඤ්ඤා යන ගුණ කඳු තුන වඩා නිවන් අවබෝධ කර ගත හැකි ය. එසේ හැකියාව තිබිය දී විනයානුකූල ව ලබා ගත නොහැකි උපසම්පදාව ගැන කතා කරමින් ප්‍රමාද වීමට උවමනා නැත. වුවමනා භික්‍ෂුණී නාමය ද? භික්‍ෂුණී නාමය ඇතත් නැතත් භික්‍ෂුණී ශීලය රකින්නට බාධාවක් නැත. ටික කලකට පෙර අභාවප්‍රාප්ත වු ජර්මන් ජාතික උප්පලවන්නා දස සිල් මෑණියෝ භික්‍ෂුණියනට අයිති ශික්‍ෂා පද රකිමින් නිර්වාණාවබෝධය ලඟා කර ගත්හ. උගත් ධර්ම විනය දන්නා සුධර්මා වැනි දස සිල් මෑණිවරු භික්‍ෂුණී ශාසනයක් පිහිටුවන්නට බැරි බව ප්‍රසිද්ධියේ ම කියන අතර උගත් ධර්ම විනය නොදත් කණ්ඩායමක් කෙස් පැලෙන තර්ක ඉදිරිපත් කරමින් භික්‍ෂූන් වහන්සේට ද දොස් කියති.

දස සිල් මෑණිවරුන්ට අවංක හිතවත්කමක් ඇත්නම් රජයත් ජනතාවත් කළ යුතු වැඩ ඇත. මෙකල ද දස සිල් මෑණිවරුන්ගෙන් සියයට අනූවක් ජීවත් වන්නේ දුක සේ ය. සිවුපසය හරියට නැත. ධර්ම විනය ඉගෙනීමට හා භාවනා පුහුණුවට ද පහසුකම් නැත. රජයත් හිතවත්කම් කතා කරන කණ්ඩායමත් සංවිධානය වී සිවුපසය හා ඉගෙනීමේත් භාවනා කිරීමේත් පහසුකම් සලසා දීමේ ක්‍රමවත් වැඩ පිළිවෙළක් යෙදුවොත් භික්‍ෂුණී ශාසනය යන නම නැතත් රහත්, අනාගාමී, සකදාගාමී, අඩුම ගණනේ සෝවාන් දස සිල් මෑණිවරුන් වත් දක්නට ඉඩ ඇත.

මේ කරුණු හොඳින් නුවණින් සොයා බලා ධර්මයට විනයට එකඟ ව පිහිටුවන්නට පිළිවන් කමක් නැති මෙහෙණ සස්නක් ගැන කථා කරමින් තර්ක කරමින් කාලයත්, ඥානයත්, ශ්‍රමයත් අපතේ යවන්නේ නැතිව දස සිල් මෑණිවරුනට ශීලයෙන් ගුණයෙන් නුවණින් දියුණු වන්නට පහසුකම් සලසා දෙන මෙන් කරුණාවෙන් දන්වා සිටිමු.

ශ්‍රී ලංකාව, බුරුම, සියම්, ලාව, කාම්බොජ යන ථෙරවාදි සම්බුද්ධ ශාසනය පවතින ප්රධාන රටවල් එකක වත් මෙහෙණ සස්නක් නැත. එහෙයින් ථෙරවාදී විනය අනුව මෙහෙණ සස්න පිහිටුවීමට දැනට කිසිම අවකාශයක් නොමැති බව ඉතා පැහැදිලි ය. චීනය, වියට්නාමය ආදී මහායාන රටවල මෙහෙණ සස්න නමින් පැවිදි සංවිධානයක් ඇතත් ථෙරවාදී බෞද්ධ රටවල් පහේම ශාසන භාරධාරී මහ තෙරුන් වහන්සේ මුල පටන් පිළිගත්තේ නැත. මෙ බඳු විනය විරෝධී කරුණක් ගැන නැවත නැවතත් කතා ‍කරමින් කාලය නාස්ති නො කරන මෙන් රජයටත් ජනතාවටත් කරුණාවෙන් දන්වා සිටිමු.

මෙහි ප්‍රකාශ වන්නේ 1988 ජුලි 23 වනදා මහරගම සිරි වජිරඤාණ ධර්මායතනයෙහි රැස් වුණු ත්‍රෛනිකායික මහානායක ස්වාමීන්ද්‍රයන් වහන්සේලා තුන්සියයකට අධික මහා සංඝ සභාව පිළිගත් ධර්ම මාර්ගය යි. නුවණැත්තෝ මධ්‍යස්ථ ව සලකා බලත් වා!

දිනමිණ 1997.01.02

ප්‍රඥාප්‍රභා 7

යතුරුලිවීම: චමිත ලක්මාල් මහතා
අජිත් ද අල්විස් මහතා

බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ සමාජ සංවර්ධන සැලැස්ම

By මඩිහේ හිමියන් රචිත ලිපි ... ( Madhihe himiyan rachitha lipi ) No Comments

වෙසක් පුර පසළොස්වක පොදුවේ සමස්ත ලෝක බෞද්ධයනටත් ව්ශේෂයෙන් සිංහල බෞද්ධයනටත් ජාතික වූ ද ආගමික වූ ද ඉතා උතුම් දිනය වේ.

ඒ උතුම් දිනයෙහි ආමිස පූජා ප්‍රතිපත්ති පූජා වශයෙන් බුදුරජාණන් වහන්සේ පිදිය හැකි ආකාර දෙකකි. එයින් ප්‍රතිපත්ති පූජාව ම බුදුරජාණන් වහන්සේ උසස් කොට සැලැකූහ. එ හෙයින් ඉහළ සීලයන්හි පිහිටා භාවනාදි පිළිවෙත් පුරමින් ප්‍රතිපත්ති පූජා ද මල් පහන් ආදිය පුදමින් ආමිස පූජා ද පැවැත්විය යුතු ය. ඒ අතර බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ සමාජ සංවර්ධන සැලැස්ම අනුව තමනුත් දියුණු වන අතර අනාගත පරපුර ද දියුණු කැරැගන්නට ඉටා ගත යුතු ය.

ජාතියේ උතුම් වස්තුව වන දරුවන් නොමඟින් මුදා සුම‍‍ඟෙහි යොදා රටට ජාතියට භාෂාවට හා ආගමට වැඩ ඇති වැ ආදර්ශයෙන් හා උපදේශයෙන් හැදීම දෙමාපියන් ගේත් ගුරුවර ගුරුවරියන් ගේත් පරම යුතුකම බව බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කළහ. මෑත යුගයෙහි දී දෙමාපියන් හා ගුරුවර ගුරුවරියන් මේ යුතුකම ගැන සැලැකුවේ නැති අතර පාලක පක්‍ෂයත් පූජ්‍ය පූජක පක්‍ෂයත් අනාගත පරපුර හැදීම ගැන වැඩි සැලකිල්ලක් දැක්වූයේ නැත. එහි අනිෂ්ඨ විපාක මුළු රටට ම විඳින්නට සිදු වුණා නො වේ ද?

සමාජ සංවර්ධනය නම් සමාජයේ හෙවත් සමාජයට අයත් පුද්ගලයා ගේ දියුණුව යි. එයිනුත් අනාගත පරපුරේ දියුණුව විශේෂ යි. එ හෙයින් මතු සඳහන් වන කරුණු පොදු ජනතාව ගේ සැලැකිල්ලට භාජනය කරමි.

Read More

බෞද්ධ කොඩිය හා ෂඩ්වර්ණය …

By මඩිහේ හිමියන් රචිත ලිපි ... ( Madhihe himiyan rachitha lipi ) No Comments

 

බ්රිතාන් විශ්වකෝෂයෙහි ජාතික කොඩි 217 ක වර්ණ පින්තූර පෙන්වා ඇත. ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයෙහි කොඩි රාශියක් පෙන්වා ඇත. කොඩි වර්ෂ 1000 සිට දියුණු වෙමින් සැටිත් ජනපද වල විශේෂ කොඩිත් ඇතුලත් වැ ඇත. හැම රටක ම ජාතික කොඩි පෙන්වා ඇත. ඒ කොඩිවල යොදා ඇති ලකුණු කවර අදහසක් ප්‍රකාශ කරනවා දැයි එහි සඳහන් කැර නැත. ඒ කොඩි වල කවර තරමේ අර්ථවත් භාවයක් ඇද්දැයි කිව නොහැකි වුවත් ශ්‍රී ලංකා ජාතික කොඩියේ තරම් අර්ථවත් භාවයක් ඇද්දැයි සිතිය නො හැකි වේ.

ශ්‍රී ලංකා ජාතික කොඩියේ සිංහයා ලංකාව සිංහල රට බව පෙන්නීමට ය. දකුණු අතට කඩුව ශ්‍රී ලංකාව ස්වෛරී රාජ්‍යයක් බව පෙන්නීමට ය. කොන් හතරේ බෝ කොළ සිංහල රට බෞද්ධ බව පෙන්නීමට ය. පාට පටි දෙක දෙමළ හා මුස්ලිම් ආදී සුළු ජාතිකයනට ද දක්වන සාධාරණකම් පෙන්නීමට ය.

ආගම් හා ආචාර ධර්ම පිළිබඳ විශ්ව කෝෂයෙහි ආගමික කොඩි පිළිබඳ පෙන්වන ඉතිහාසය වේද යුගය තෙක් ඈත අතීතයට යයි. අථර්වන් වේදයෙහි සූර්ය කේතු නමින් සූර්යයා යෙදූ කොඩියක් ගැන සඳහන් වෙයි. මහාභාරතයෙහි වානරකෙතන, වෘෂභකෙතන, මකරකෙතන නමින් කොඩි 03 ක් හඳුන්වා දෙයි. බෞද්ධ සාහිත්‍යයෙහි කේතු හෙවත් කොඩිය ධජ පතාක වශයෙන් දෙකට බෙදී ඇත.

ෂඩ්වර්ණ බුද්ධ රශ්මිය

ශ්‍රී ගෞතම බෝධිසත්ත්වයන් වහන්සේ බුද්ධත්වයට පත් වූයේ බුද්ධගයාවේ ඇසතු වෘක්ෂ රාජයා පාමුල දී ය. උන් වහන්සේ සති හතක් නිරාමිශ ප්‍රීති සුඛයෙන් ගත කළහ. පළමු සතිය බෝමැඩ ය. දෙවනි සතිය අනිමිශලෝචන පූජා වෙනි, තෙවන සතිය රුවන් සක්මනයෙහි ය, සිවු වන සතිය රුවන් ගෙහි ය.

Read More

වස් කාලය හෙවත් පුණ්‍ය කාලය …

By මඩිහේ හිමියන් රචිත ලිපි ... ( Madhihe himiyan rachitha lipi ) No Comments

 

හේමන්ත – ගිම්හාන – වස්සාන යැයි අවුරුද්දේ දොළොස් මාසය, ඍතු තුනකට බෙදෙයි. ඉල් මස අව පෑළවිය – පුණු පොහෝදාට පසුවදා පටන් මැදින් මස පුණු පොහෝදා දක්වා සාරමස් කාලය හේමන්ත ඍතුව ය. මැදින් මස අව පෑළවිය පටන් ඇසළ මස පුණු පොහොය දක්වා, සාරමස් කාලය ග්‍රීෂ්ම ඍතුව ය. ඇසළ මස අව පෑළවිය පටන් ඉල් මස පුණු පොහොය දක්වා සාරමස් කාලය වස්සාන ඍතුව යි.

භාරතයෙහි (ඉන්දියාවේ) මේ ඍතු පෙරළිය අද ද පෙර සේම සිදු වෙයි. හේමන්ත ඍතුව ආරම්භයේදී සෞම්‍ය වුවත් මධ්‍යයෙහි දී නො කිය හැකි තරම් අධික ශීතක් ඇති වෙයි. ග්‍රීෂ්ම ඍතුවේ උෂ්ණය ද වචනයෙන් කියා නිම කළ නො හැකි ය. වස්සාන ඍතුව අතර නො තබා ම වසින කාලය යි. වස්සාන ඍතුවේ හැර අන් කාලයන්හි වැහි වැටීම ස්වාභාවයක් නොවන බැවින් අන් කාලයන්හි වහින වැස්සට අකාල මෙඝ යයි කියති. නිල්පාට පණ ඇති තණකොළ ගස් කොලන් දැකිය හැක්කේ වස්සාන කාලයේ දී පමණ ය.

පළමු වස් විසීම

බුදුරජාණන් වහන්සේ ඇසළ මස පුණු පොහෝදා බරණැස ඉසිපතනයේ දී පස්වග මහණුන් ප්‍රධාන පිරිසට ධර්මචක්‍ර ප්‍රවර්ථන සූත්‍රයෙන් ධර්ම දේශනා කොට පළමු වැසි සාරමස එහි ම විසූ සේක. එතැන් සිට බොහෝ කාලයක් යනතුරු වස් විසීමේ නීතියක් නොතිබුනේ වී නමුත්, ආවේණික ධර්මයක් ලෙස බුදුවරයන් ගේ හා රහතුන් ‍ෙග් ද ස්වාභාවික පුරුද්දක් ලෙස වස් කාලයන්හි චාරිකාවේ නො‍ෙගාස් එක තැනම විසූ හ.

කල්යත් ම ප්‍රථග්ජන භික්‍ෂු පිරිස වැඩිවෙත් ම රහතන් වහන්සේ ගේ ස්වභාවික ගති සිරිත් වලට වඩා වෙනස් වු ගත් සිරිත් පැවතුම් ද ඇති විය. වස් කාලයෙහි එක් තැන විසිය යුතු යැයි නීතියක් නොතිබුණු හෙයින් ඇතැම් භික්‍ෂූහු එහෙ මෙහෙ යෑමට පටන් ගත්හ. එහෙයින් ම වස් කාලයෙහි එක තැනක විසිය යුතු යයි සිකපදයක් පනවන්නට සිදු විය.

Read More

ජාතිභේද ආගම්භේද දුරු කොට එක්සත් ශ්‍රී ලංකාවක් ඇති කරමු

By මඩිහේ හිමියන් රචිත ලිපි ... ( Madhihe himiyan rachitha lipi ) No Comments

ශ්‍රී ලංකා ජනරජයේ මුදල් අමාත්‍ය මාහාචාර්ය පීරිස් මැතිතුමාණෙනි, ඔබතුමා සිදුකරන්නේ ඉතා භාරදූර කාර්ය‍ෙයකි. ඒ ගැන ඔබතුමාට අනේක වාරයක් ප්‍රශංසා කරමි. ආශිර්වාද කරමි. ඒ අතර ම කලාපීය රාජ්‍යයක් ගැන ද කටයුතු කරන බව ද දැන ගන්නට ලැබුණා.

මේ ජාතික විනාශයෙන් ශ්‍රී ලංකාව බේරා ගන්නට තිබෙන එකම මඟ පනත රාජ්‍ය සභාවට ඉදිරිපත් කළ අවස්ථාවේ දී ඡන්දය නොදී සිටිම යි. ආරක්‍ෂා කර ගතයුත්තේ සිංහලයනට තිබෙන එකම රට ද? කලකට ලැබී තිබෙන මන්ත්‍රී ධුරය ද?

ඒ පනත සම්මත උණොත් තව අවුරුදු 25 ක් පමණ ගත වූ කල දකුණු ඉන්දියාවේ රජය පමණක් නොව ජනතාව සහය කරගෙන යුද කොට ශ්‍රී ලංකාව යටත් කර ගන්නට හොඳට ම ඉඩ ඇත. පහත සඳහන් කරුණු නුවණැසින් සලකා බලා දූරදර්ශීව කටයුතු කරන්නේ මැනැවි.

Read More

ගව සම්පත …

By මඩිහේ හිමියන් රචිත ලිපි ... ( Madhihe himiyan rachitha lipi ) No Comments

බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ මෛත්‍රිය සාර්වභෞමය හෙවත් හැම සත්ත්වයන් කෙරෙහි එකසේ පැතුරුණු මෙත් සිත ය. දුඃඛිත සත්ත්වයන් කෙරෙහි පැවති දයාවේ අනුකම්පාවේ මහත්වය නිසා එයට මහා කරුණාව යයි කියනු ලැබේ. එහි ප්‍රතිඵලය වුයේ බෞද්ධයන් විසින් කවර කරුණක් නිසාවත් සත්ත්ව ඝාතනය නො කළ යුතු බව ය.

බුදුරජාණන් වහන්සේ උපන්නේ, වාසය කළේ ගොවි රටක ය. ගොවි රටකට නැතිව ම බැරි ගව සම්පත් ගැන සැලකූ උන් වහන්සේ ගවයාගේ වටිනාකම විශේෂයෙන් සඳහන් කළේ මෙසේ ය.

නත්ථි ගො සමිතං ධනං – ගොවි රටකට ගවසම්පත හා සමාන ධනයක් නැත. ගාවො නො පරමා මිත්තා යාසු ජායන්ති ඔසාධා පස් ගෝරස නැමැති ඖෂධ සපයන ගවයා ජාතියෙහි පරම මිතුරා ය.

ශ්‍රී ලංකාව ද කාර්මික රටක් නොව ගොවි රටෙකි. ගොවි රටකට සුදුසු ධනොපාර්ජන ක්‍රම දේශනා කළ බුදුරජාණන් වහන්සේ පළමු වැනි තැන දුන්නේ ගොවිතැනට ය. කර්මාන්තය ට දුන්නේ සිවු වැනි තැන ය. ගොවි රටකට ගවයාගෙන් ලැබෙන ප්‍රයෝජනය නුවණින් සලකා බැලිය යුතු ය.

ගවයා ජනතාව නිරෝගී කිරීමට අවශ්‍ය පස්ගෝරසය සපයයි, තවමත් විශාල සංඛ්‍යාවක් වන කරත්ත වලින් බර වැඩ කර දෙයි. තවමත් අක්කර ලක්‍ෂ ගණනක් කුඹුරු හා දීමෙන් ආහාර වගාවට අතිශයින් උපකාර කරයි. ගවයාගේ ගොම පෙළොව සරු කරයි. දුප්පතාගේ ගේ පිරිසිදු කර දෙයි. රුපියල් කෝටි ගණනක් වියදම් කර ගෙන්වන යුරියා නැමැති පොහාර ගවයා නොමිලේ සපයයි. ගවයාගේ සම් විවිධ භාණ්ඩ නිපදවයි. ඇටකටු පොළොව පොහොර කරයි. මෙබඳු සේවයක් කරන ගවයා මැරීම ජාතික අපරාධ නො වේදැයි මැදැහත්ව සිතා බලන්න.

Read More

error: Content is protected by www.ifbcnet.org.