Skip to main content
Category

බුදු දහමට සබැදි පොදු ලිපි …

හැම අතින් ම පැහැදීම් ගෙනදෙන භික්ෂූන් අතර අගතැන්පත් උපසේන මහරහතන් වහන්සේ …

By පරම පූජණීය අසූ මහා ශ්‍රාවකයයන් වහන්සේ ... ( Asumaha Srawakayo ...), බුදු දහමට සබැදි පොදු ලිපි ... No Comments

වග්ගන්ත පුත්‍ර උපසේන මහරහතන් වහන්සේ හැම අතින් ම පැහැදීම් ගෙනදෙන භික්ෂූන් අතර අගතැන්පත් වූ සේක. තමා පමණක් නොව තමාගේ පිරිස ද එබඳු පැහැදීම් ගෙනදෙන ගති පැවතුම් ඇති හෙයින් ඒ පදිංචියට සුදුසු කම් ඇති භික්ෂුවක් වූ සේක. උන්වහන්සේගේ පූර්වාපර චරිතාපදානය පහතින් දැක්වේ.

කල්ප ලක්ෂයකට පූර්වයෙහි මෙලොව පහළ වූ පදුමුත්තර නම් බුදුරජාණන් වහන්සේ සියලු සතුන් සසරින් එතෙර කරවනු පිණිස ධර්ම දේශනා කරන සමයෙහි මේ උපසේන තෙරුන් වහන්සේ හංසවතී නුවර කුලගෙයක ඉපිද වැඩිවිය පැමිණ. බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන් බණ අසනු පිණිස විහරස්ථානයට ගිය. එකල්හි බුදුරජාණන් වහන්සේ එක්තරා භික්ෂුවක් “හැම අතින්ම පැහැදීම ගෙනදෙන භික්ෂූන් අතරෙහි අග්‍රස්ථානය“ ලබනු දැක මම ද අනාගතයෙහි මෙබඳු පදවියක් ලබන්නේ අධිෂ්ඨාන කොට සත් දවසක් බුද්ධ ප්‍රමුඛ මහා සංඝයාට මහ දන් පවත්වා අවසානයේ දී තම අපේක්ෂාව බුදු බුදුරජාණන් වහන්සේට සැලකර සිටියේය. බුදුරජාණන් වහන්සේ  අනාගතය බලා ඔහුගේ  ප්‍රාර්ථනාවන් සඵල වනු දැක “ කුල පුත්‍රය, තොප ගේ අභිප්‍රාය මෙයින් කල්ප ලක්ෂයකටයකට මත්තෙහි බුදුවන ගෞතම නම් බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශාසනයෙහි සිද්ධ වන්නේ යැ“ යි නියත විවරණ දුන් සේක.

Read More

යන්න නැවත, බුදුන් වැඩ විසූ අතීතයට…

By බුදු දහමට සබැදි පොදු ලිපි ... No Comments

ශ්‍රී බුද්ධවර්ෂ 2556 ක් වූ
වෙසක් මස පුන්පොහෝ දා,
නුවර වැව් කෙම් ඉමේ සිට,

නමෝ බුද්ධාය..!

සදාසැනසිල්ල වේවායි පතමින් ලියමි,

දයාබර යාලුවනේ..

දුර ඈත අහස් ගඟ කෙළවරේ, සුරඟනා දෑඟිලිවලින් දිව්‍ය තත්සර නැංවෙන මේ අපූරු රාත‍්‍රිය වෙනදාටත් වඩා හරි ම සුන්දර යි. රොබරෝසියා මල් වැටුණු නුවර වැව් කොණේ පුංචි බංකුවක මම වාඩි වුණේ පුරුද්දට වගේ… නො දැනුවත්වම. සුදු පාට මීදුමින් පෙඟුණු සීතල සුළං රැළි හිමි හිමිහිට හමා ගෙන යනවා. වැව් දිය මත බබළන දළදා මාළිගාවේ රත්තරන්පාට ඡායාව ඒ සුළං රැළි නිසා වරින් වර බොඳ වෙලා යන්නෙ හරියට ඒ දිහා ම බලාගෙන ඉන්න මගෙ ඇස් දෙකට විවේකයක් දෙන්න වගෙයි… රොබරෝසියා ගස්වල අඳුරු සෙවණැලි අතරින් සොඳුරු පුන්සඳේ සුවිසල් ඡායාවත් වැව් දිය මතට වැටිලා.

වෙනදා වගේ නො වෙයි. අද මාළිගාව සුදු වතින් සැරසුන සැදැහැවතුන්ගෙන් සම්පූර්ණයෙන් ම පිරිල ඉතිරිලා ගිහින්… ඇයි දන්නව ද..? අද වෙසක් පුන්පොහෝ දින ය. සාමාන්‍ය වෙසක් පුන්පොහෝ දිනයකුත් නො වෙයි. ඒ ශාන්ති නායකයාණන් වහන්සේගේ 2600 වැනි ශ‍්‍රී සම්බුද්ධත්ව ජයන්තිය සැමරෙන අති උතුම් වෙසක් පුන්පොහෝ දිනය.

හීනියට ඇහෙන දළදා තේවාවට කන් දීගෙන හිටපු මගේ අවධානය එක පාරට ම නැති වෙලා ගියේ, කන්බීරි කරවන තරම් හයියෙන් ගහපු වාහනයක නලා ශබ්දය නිස යි. මට ඉබේට ම ඒ පැත්ත බැලුණ. මැදිවියේ මනුස්සයෙක් අඩියට දෙකට පාර පැනගත්තෙ, ඒ වාහනයට යට වෙන්න ඔන්න මෙන්න කියල තියෙද්දි.. ඒත් එක්ක ම මට කලින් කියවල තිබුණු හරි ම අපූරු නිසදැසක් මතකයට නැඟුණා.

මේ කවිය ලියල තියෙන්නේ ජපන් ජාතික කවියෙක්. එතුමාගේ නම දයිසකු ඉකෙදා. ඇත්තට ම මෙවලම්වලින් නැඟෙන මේ මහා ඝෝෂාව මැදින් මටත් සිතුණ මුළු නුවරට ම ඇහෙන්න කෑ ගහල කියන්න, “ඒ උත්තරීතර මුනිවරයා වෙත ආපසු යන්න..!” කියල.

වර්තමානයේ අපි එතරම් ම මෙවලම්වලින් පිරුණු ලෝකයක හිරවෙලා… හිතා ගන්නත් බැරි තරම්..

ඔබ දන්නවා… සිඟිති සිද්ධාර්ථ කුමාරයා මේ ලෝකයට බිහි වුණේ අද වගේ පුන්පොහෝ දවසක. ඒ කොතැන දී ද කියල ඔබට මතක යි ද..? ලුම්බිණියේ මලින් බර වූ සාල රුක් සෙවණකදි. සිද්ධාර්ථ ගෞතම යොවුන් වීරයාණන් වහන්සේ, තුන් ලෝකයේ උත්තරීතර ම පදවිය වන සම්බුද්ධත්වයෙන් අභිෂේක ලැබුවෙ ත් අද වගේ දවසක. ඒ කොතැන දී ද කියලත් මතකයි නේ ද..? ගයාවේ ගංතෙරේ සිලි සිලි හඬින් බෝ පත් සැලෙන සොඳුරු ඇසතු වෘක්ෂයක් සෙවණෙදි. අපමණ ලෝ සතුනට සදා සැනසිලි සුව ලබා දුන් ඒ ආදරණීය ශාස්තෘන් වහන්සේ අනුපාදිශේෂ නිර්වාණ ධාතුවෙන් පිරිනිවන් පා වදාළෙත් අද වගේ දවසක. ඒ කුසිනාරාවෙ අකලට පිපී මල් කඳුළු වගුරන යමා සල් රුක් සෙවණෙදි. බලන්න ලෝකයේ උතුම් ම මනුෂ්‍ය රත්නය මේ සොබා දහමත් සමඟ කෙතරම් විශ්මිත සබැඳියාවකින් යුතු වුණා ද කියා.

උන්වහන්සේගේ ජීවිතයේ බොහෝ වැදගත් සිදුවීම් සිදු වුණේ, සඳරැසින් බබළන එළිමහනේ. එක්කෝ සිහිලැල් සුවදෙන රුක් සෙවණේ. බොහෝ අවස්ථාවල භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මාර්ගයෙන් ඉවතට වැඩම කරල රුක්සෙවණක පණවන ලද අසුනේ වැඩ සිටිනවා. එහෙමත් නැත්නම්, සඳ බබළන රාත‍්‍රියේ සොඳුරු පොකුණු තීරයන්ගේ හෝ එළිමහනේ භික්ෂු සංඝයා පිරිවරා ගෙන වැඩ සිටිනවා. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඒ විදියට සොබා දහම සමඟ නිහඬව ම වැඩ සිටියත්, ඒ වැඩ සිටීම පවා සොඳුරු ධර්ම දේශනාවක් වගේ වුණා. එය ඇත්තෙන් ම නිහඬව ම කියන බණක්.භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශ‍්‍රාවකයිනුත් ඒ ශාස්තෘන් වහන්සේ අනුව යමින් ඇළ, දොළ, ගංගාවලින් පිරුණු මහා වනාන්තරවලට ප‍්‍රිය කළා. මතක ද එක් අවස්ථාවක බුදු සමිඳුන් මේ විදියට වදාළා.

සොබාදහම සමඟ එළිමහනේ ජීවත් වූ, ඒ පරම සුන්දර මුනිවරයාගේ දහම අපේ මිනිස්සුන්ගේ ජීවිතවලින් ඈත් වෙන්න පටන් අරගෙන දැන් බොහෝ කල් ගත වෙලා. එනිසා ම මිනිසුන් සොබා දහම වෙනුවට මෙවලම්වලට පෙම් බඳින්ට පටන් අරගෙන. රුක් සෙවන, එළි මහන වෙනුවට කොන්ක‍්‍රීට් කණු අතරේ, ගඩොල් බිත්ති අතරේ මුළු ජීවිතේ ම ගෙවා දාන මහ අවාසනාවන්ත ජීවන රටාවකට හුරුවෙලා. ඒ කොන්ක‍්‍රීට් ගොඩවල් ම, තමන්ගෙ ඔළු උඩට කොයි මොහොතේ කඩාගෙන වැටෙයි ද කියල මහා බයකින් ජීවත් වෙන්නත් සිද්ධවෙලා. එක්තරා විදියක සරදමක් වගෙයි.

කුරුළු කොබෙයියො සොබා දහමත් එක්ක ඒකාත්මික වෙලා නඟන සුමිහිරි නාදයන් වෙනුවට අද සවනතට වැකෙන්නෙ මහසද්දෙන් මෙවලම්වලට තඩිබාමින්, යටි ගිරියෙන් කෑ මොරදෙන ඩිජිටල් ගීත. සොබා දහම මවන සොඳුරු දසුන් වෙනුවට, මිනිස්සු පරිගණක, රූපවාහිනී යන්ත‍්‍ර ඉදිරියේ වරුගණන් හිඳගෙන, උමතුවෙන් වගේ විකෘති කාමයන් රස විඳිනවා. ඇත්තෙන් ම කියනා නම් මිනිස්සු යන්ත්‍රෝපකරණවල දාසයන් බවට පත් වෙලා… අපේ මුතුන් මිත්තන් මේ ගහ – කොළ, ඇළ – දොළ, ගංඟාවලට… ඉර – හඳ තාරුකාවලට දේවත්වයෙන් වැඳුම් පිදුම් කළ බවට අපේ ඉතිහාසය සාක්ෂි දරනව. ඒ නිසා ම ඔවුන් සොබා දහම දෙස බැලූවේ ගෞරවය මුසු හැඟීමකින්. ගහක අත්තක් කපන්නට පෙර පවා ඔවුන් දෙවතාවක් සිතුවා. ඇතැම් විට අවසරත් ගත්තා. ඒ දේවල් තුළින් සැබෑ සරණක් නො ලැබෙන බව සත්ත යි. නමුත් ඒ අව්‍යාජ වන්දනාවන් ලඝු කරල සලකන්නට හැකි වෙන්නේ සම්බුදු සමිඳුන්ගේ දහම වැනි අති පරමෝත්තම දහමක් හමුවේ පමණ ම යි. මුළු ලෝකය ම විනාශමුඛයට ඇද දමමින් ගොඩනඟන නවීන විද්‍යාව හමුවේ නම්, ඒ ඇදහීම් ඇත්තට ම ශ්‍රේෂ්ඨ යි. මොකද ඒ දේවල් තුළින් මේ ලෝකයට හානියක් වුණේ නැහැ. නමුත් බලන්න ගස් ගල්වලට වැඳපු අපේ ම උදවිය දිහා අවමානෙන් බලන නූතන මිනිසුන් විසින් තමන් ජීවත්වන ලෝකය ම කොයිතරම් දුරට විනාශ කරගෙන ද කියල.

ඔබ දන්නවා 2010 – 2011 වර්ෂයන් මිනිස් ඉතිහාසයේ ස්වභාවික විපත් අධිකව ම සිදු වූ වකවානුවක් බව. මේ යන රටාව තව දුරටත් නරකට පෙරළෙන අඳුරු සෙවණැලි මිසක, යහපත් වෙන බවක් නම් පෙනෙන්නට නැහැ. යම් විදියකින් අනාගතයේ නැවත මේ මිනිස් ලෝකයේ උපදින්නට සිදු වුණොත් කුමන ඉරණමකට මුහුණ දෙන්ට සිදුවෙයි ද කියා සිතාගන්නටවත් බැහැ. සුගති ලෝකයක් වන මේ මිනිස් ලෝකයත් මිනිසුන් විසින් ඒ තරමට ම විනාශ කරලා. දුගති ලෝකවල තිබෙන දුක ගැන කවර කථා ද..?

ඉතින් ඒ නිසා එළිමහනේ හුදෙකලාව ම වැඩ සිටි ඒ මුනිවරයා සොයා යන්නට තවත් ප‍්‍රමාදවෙන්න එපා. යන්න ඒ අපේ බුදුන් වෙත, අද ම යන්න…! දැන් දැන් ම…!

ඒත් කොහොම ද ඒ මුනිවරයා වෙත යන්නට පුළුවන් වෙන්නේ…? එය කළ හැකි දෙයක් ද..? ඇත්තෙන් ම එය කළ හැකි යි. ඒ සඳහා ඔබට මෙවලම් අතර සිර වූ ජීවිතය මදකට ඉන් මුදවා නිදහස් කරගන්නට සිදු වෙනවා. නුහුරු නිසා අපහසුවෙන් නමුත් නිහඬ බවේ ගීතයට සවන් පත් යොමු කරන්නට ඔබට සිදු වේවි. ඒ නිහඬභාවය තුළ හිඳිමින් බුදු සමිඳුන් පෙන්වා වදාළ දහම් මාවතේ අප‍්‍රමාදීව පියනඟන්නටත් සිදු වේවි.

ආර්ය මාර්ගය තුළ ගමන් කරමින්, යම් දිනෙක ඔබ ආර්ය න්‍යායය අවබෝධකර ගන්නවා ද, එදිනට නො සැලෙන සිත් ඇති ව, නිඟඩ බව ම ගීතයක් කොටගෙන වැඩසිටි ඒ උත්තරීතර මුනිවරයා ව දකින්නට ඔබට පුළුවන්… මතක ද උන්වහන්සේ වරක් මෙහෙම වදාළා..

“යමෙක් ධර්මය දකියි ද, ඔහු මා දකියි. යමෙක් මා දකියි ද ඔහු ධර්මය දකි යි.”
ඒ වගේ ම මෙහෙමත් වදාළා,
“යමෙක් පටිච්ච සමුප්පාදය දකියි ද ඔහු ධර්මය දකියි, යමෙක්ධර්මය දකියි ද ඔහු පටිච්ච සමුප්පාදය දකියි.”

මෙය තුන්කල් විනිවිදි, සනාතන වූ සත්‍යය ධර්මයක්. එනිසා ම යම් කලෙක, පටිච්ච සමුප්පාදය අවබෝධ කිරීම තුළින් යමෙක් ධර්මය දකිනවා ද, එකලට ඔහු බුදුරජුන් දකිනවා. ඒ අතීතයේ එළිමහනේ, රුක්සෙවනේ වැඩ සිටි ආශ්චර්යමත්, අභිමානවත්, අකම්පිත සිත් ඇති මහාමුනිවරයා ව ඔහු දකිනවා. මෙය රූප කාය දකිනවාය යනුවෙන් වරදවා ගන්නට එපා..! නමුත් බුදුරජුන් කියන්නේ කවුරුන් ද කියා ඔහු දහම තුළින් නිසැකව ම දකිනවා. ඉන් පසු කොතැනක දී වේවා, කුමන තත්වයක් යටතේ දී වේවා, මෙවලම්වලින් නැඟෙන අමිහිරි හඬ මැද්දේ වේවා, ඔහුට ඒ බුදු සමිඳුන් සමඟ කාලය ගත කරන්නට පුළුවනි. මන්ද, ධර්මය දුටු ආර්ය ශ‍්‍රාවකයා නිරන්තරයෙන් බුද්ධානුස්සතිය වඩමින් කල් ගතකරනවා. එකල ඔහුගේ සිත කෙලෙස් අවුස්සන මේ විෂම ලෝකයෙන් ලැබෙන පීඩාවන්ගෙන් මිදී, ශාන්තභාවයට පත් වෙනවා. ඉතින් ඔහු කල් ගත කරන්නේ අතීතයේ වැඩ සිටි ඒ අපේ බුදුන් සමඟ යි..!

අපි මේ මිනිස් ලෝකයේ ගත කරන්නේ ඉතා ම ටික කාලය යි. ඒ ටික කාලයත් ඩිජිටල් ලෝකයට, තාක්ෂණික මෙවලම්වලට පෙම් බඳින්නට ගොස් අපතේ දාගන්නට එපා..! එය අපි විසින් අපට ම සිදු කර ගන්නා මහා විපතක් ම යි. ඒ නිසා ලැබෙන සෑම මොහොතක් ම අපේ බුදු සමිඳුන් සමඟ කාලය ගත කරන්නට යොදා ගන්න. සෑම මොහොතක ම බුද්ධානුස්තිය වඩන්න…. ධම්මානුස්සතිය, සංඝානුස්සතිය වඩන්න. බුදු රජුන් යමක් වදාළා ද, එය ම සිදු කරන්නට උත්සාහ ගන්න. එවිට ඔබ ගස් සෙවණක සිටියත්, කොන්ක‍්‍රීට් ගොඩක් මැද සිරවී සිටියත්, ලොවේ කොතැනක සිටියත්, ඒ බුදු සමිඳුන් ඔබ ළඟ ම යි. ඔබ ඒ බුදුසමිඳුන් ළඟ ම යි.

දිව්‍යාංජලී සූරියබණ්ඩාර
මහාමේඝ වෙසක් කලාපයේ පළ වූ ලිපියකි..

උපන් විගස ඇවිද්දි දරුවෙක් …

By බුදු දහමට සබැදි පොදු ලිපි ... No Comments

එන්න අපේ වෙබ්අඩවියට
www.ifbcnet.org
අපේ බ්ලොග් එක පුරාමත් විස්තර තියෙනව.
http://www.sasuna.blogspot.com/
අපේ සංවිධානයෙ ෆේස්බුක් පේජ් එක ‍
www.facebook.com/buddhist.foundation
සියලු වීඩියෝ නරඹන්න
http://www.youtube.com/c/IFBCnet

ඉපදී පුලු වේලාවකින් ඇවිද ගියෙ දරුවෙක් පිලිබද බ්‍රසීලයෙන් වාර්ථා  වෙනව. ඩේලි මේල් වෙබ් අඩවිය ඇතුලු වෙබ් අඩවි රාශියක මේ කරුන තහවුරු කලා.

දරුවා උපන් විගද හෙදියිකගේ ආධාරයෙන් ඇවිද ගිය ආකාරය පුදුම සහගතයි.

දරුවෙක් උපන් විගස ඇවිදින්නේ කෙසේද කියා සිදුහත් කුමාරයාට අපහාස කිරීමට අලුත් පරපුරේ ඇතුලු බොහෝ අමනුස්ස ගති ඇත්තවුන් බුදු දහමට අපසාස කලා. ඒත් මෙවන් දෑ පෙන්වන විට එවන් අමනයින් නිහඩුව සිටීම හෝ මාරුවෙති.

වීඩියෝව නරඹන්න

https://www.youtube.com/watch?v=olaO5udvykA

වසර 198කට පසු දේශද්‍රෝහී කැප්පෙට්ටිපොළ නිදහස් …

By බුදු දහමට සබැදි පොදු ලිපි ... No Comments

බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍යවාදීන් විසින් දේශද්‍රෝහීන් ලෙස ප්‍රකාශයට පත්කරමින් දඬුවම් කරන ලද සිංහල වීරවරයන් දහනම දෙනෙකු අදාළ චෝදනාවන්ගෙන් නිදහස් කරමින් ඔවුන් සියලු දෙනා නිදහස් ශ්‍රී ලංකාවක් උදෙසා දේශානුරාගයෙන් සටන් වැදුණු වීරවරයන් ලෙස ශ්‍රී ලංකා ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන මහතා විසින් ඊයේ නිල වශයෙන් ප්‍රකාශයට පත්කරන ලදී.
බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍යවාදීන් විසින් මේ ආකාරයට දේශද්‍රෝහීන් ලෙස නම් කර දඬුවම් දෙන ලද්දේ කැප්පෙටි‍පොළ දිසාව, ගොඩගෙදර රටේ අධිකාරම්, කැටකාල මොහොට්ටා‍ලේ, කතරගම මහා බෙත්මේ රටේ රාල, කතරගම කුඩා බෙත්මේ රටේරාල, පලංගොල්‍ලේ මොහොට්ටා‍ලේ, වත්තෙකා‍ලේ මොහොට්ටා‍ලේ, ‍පොල්ගහගෙදර රෙහෙනරා‍ලේ, ‍පොසේරේවත්තේ විදානේ, කිවු‍ලේගෙදර මොහොට්ටා‍ලේ, කළුගමුවේ මොහොට්ටා‍ලේ, උඩුමාදුර මොහොට්ටා‍ලේ, කොහුකුඹුරේ වලව්වේ රටේ රාල, කොහුකුඹුරේ වලව්වේ මොහොට්ටාල, බූටෑවේ රටේරාල, භගිනිගහවෙල රටේ රාල, මහ බදුල්‍ලේ ගම්මානේ රටේරාල, බුළුපිටියේ මොහොට්ටාල, පල්‍ලේ මල්හේයායේ ගමතිරා‍ලේ යන රණශූරයන් වේ.
ඔවුන් වෙත මෙම චෝදනාව එල්ලකර ඇත්තේ 1818 වසරේ ඌව වෙල්ලස්ස කැරැල්ලට නායකත්වය ලබාදීම හේතුවෙන් වන අතර එවකට ලංකාවේ සිටි බ්‍රිතාන්‍ය ආණ්ඩුකාරවරයා වූ රොබට් බ්‍රවුන්රිග් විසින් 1818 ජනවාරි මස 18 වන දින නිකුත් කරන ලද විශේෂ ප්‍රකාශයක් මගින් ඉහත වීරවරයන් සියලු දෙනාම දේශද්‍රෝහීන් ලෙස නම්කර තිබුණි.
දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ තහවුරු වී පැවැති බ්‍රිතාන්‍ය ආණ්ඩුව විසින් නිකුත් කරන ලද එම ප්‍රකාශය ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන මහතා විසින් වර්ෂ 2016ක් වූ දෙසැම්බර් මස 08 වන දින කොළඹදී අත්සන් කරන ලද විශේෂ ප්‍රකාශයක් මගින් ප්‍රත්‍යාදිෂ්ට කර අවලංගු කරන ලදී.

පානුක රාජපක්ෂ

අන්තවාදී මුසල්මානුවන් අතින් වැනසීගිය විශ්වයේ ශ්‍රේශ්ඨතම දැනුම් ගබඩාව – නාලන්දා විශ්ව විද්‍යාලය …

By බුදු දහමට සබැදි පොදු ලිපි ... No Comments

ආසියාවේ ප්‍රමුඛතම අධ්‍යාපන ආයතනයක්ව පැවැති නාලන්දාව ලොවට මහා වියතුන්, බුද්ධිමතුන් බිහිකළ විශිෂ්ට දැනුම් ගබඩාවකි. වාර්තාගත ඉතිහාසය තුළ හමුවන ප්‍රධානතම විශ්වවිද්‍යාල අතරින් එකක් ලෙස නාලන්දාව සැලකේ. නැණවතුන්ගේ පා පහස ලැබූ රජවරුන්ගේ හා මහජනතාවගේ ගරු බුහුමනට පාත්‍ර වූ මේ භූමිය අද නටබුන් කලාපයකි. එය දකින කවරකුගේ වුවද හදවත කම්පාවීම නොවැළැක්විය හැකිය.

බිහාර් ප්‍රාන්තයේ රජගහනුවරට කි.මී. 10 ක් උතුරින් මෙම විශ්වවිද්‍යාල භූමිය දැකගත හැකිය. ක්‍රි. පූ. 3 වැනි සියවසේ ආරම්භ වූ නාලන්දා විශ්වවිද්‍යාලය භාරතයට පමණක් නොව සමස්ත ආසියාවටම ඉමහත් මෙහෙවරක් ඉටුකර තිබේ. එදා ඉන්දියාවේ බෞද්ධ අධ්‍යාපනය ඉතා දියුණු මට්ටමක පැවැති අතර, ඒ සඳහා විශ්වවිද්‍යාල පහක් බිහිව තිබිණ. නාලන්දාව, තක්ෂිලාව සහ වික්‍රමශිලා ඒ අතුරින් ප්‍රධාන ස්ථානයක් ගත්තේ ය. ඒ සියල්ලෙන් ද සෑම අංශයකින්ම වඩාත් දියුණු මට්ටමක පැවැතියේ නාලන්දා විශ්වවිද්‍යාලයයි. මෙය විවිධ ක්‍ෂේත්‍රයන්ට අදාළ විෂය රැසක් සඳහා කැප වූ ආයතනයක් විය.

Read More

ලෝමෆානු තඹ පත්තිරු හෙළිකරන මාලදිවයිනේ බෞද්ධ සංහාරය …

By බුදු දහමට සබැදි පොදු ලිපි ... No Comments

ඉන්දීය සාගරයේ ලක්‌දිවට දකුණු දිගින් පිහිටි කුඩා දූපත් 1192 කින් සැදුන රට මාලදිවයින යි. අතීතයේ දී එය “ලක්‍ෂදීප’ හා “දිවෙහි රාජ්ජේ” යන නම්වලින් හැඳින්වුණි. මාලදිවයින අපේ රටේ කොටසක්‌ බව භූවිද්‍යාත්මකව තහවුරු වන සත්‍යයකි. මුහුද ගොඩගැලීමෙන් ලක්‍ෂයක්‌ පමුණුගම් ද, නවසිය හැත්තෑවක්‌ කෙවුලන්ගේ ගම් ද, සාරසිය හැත්තෑවක්‌ මුතු කිමිදෙන අයගේ ගම් ද ඇතුළුව ලංකාවෙන් දොළහෙන් එකක්‌ මුහුදට ගිලුන බව පුරාවෘත්තවල සඳහන් වෙයි. අපේ රටේ උතුරු හා බටහිර දිග පෘථිවි තලය සැකසී තිබෙන්නේ හුණුගල්වලිනි. මාලදිවයින් ද හුණුගල්වලින් හා කොරල් පරවලින් සැදුනකි. ඒ අනුව මාලදිවයින් ලක්‌දිවට අයත්ව තිබුණ බවට සැකයක්‌ නැත. තැප්‍රොබේනයට (ලක්‌දිවට) බටහිරින් දූපත් 1370 ක්‌ තිබෙන බව ටොලමි සඳහන් කර තිබේ.

Read More

විද්‍යාව නමින් අවිද්‍යාව වපුරන්නන්ට සිදුවූයේ ඇටිකෙහෙල් කෑ උගුඩුවාට සිදු වූ දේමය …

By බුදු දහමට සබැදි පොදු ලිපි ... No Comments

දෙරන රූපවාහිනිවේ නොපෙනෙන මානය වැඩසටහන ඔස්සේ බුදු දහමට නිරන්තරයෙන් සිදුවන පහර ගැසීම බොහෝ දෙනෙකුගේ දෝෂ දර්ශනයට ලක්විය. වෛද්‍ය ජනක ජයසූරිය විසින් සිදුකරන මේ නොමනා ක්‍රියාකලාපයට නිසි ප්‍රතිචාර දක්වන්නට කිසිවෙකු නොසිටියේය.  එහෙත් පසුගිය ඉල් පොහොය නැඩ සටහනට පැමිනි වෛද්‍ය චන්න ජයසුමන මහතා වෛද්‍ය ජනකගේ මිත්‍යාදෘෂ්ඨියට විරුද්ධව  පන්න පන්නා පහර දෙන්නට වීම නිසා අවසානයේ වෛද්‍ය ජනකට  සිදු වූයේ ගලේ පහරන ලද බලලා මෙන් බලා සිටීමටය. පසුගිය දිනවල මේ ඉල් පොහොය වැඩ සටහන අන්තර්ජාලයෙන් ඉවත්කර තිබුනේ බටහිර විද්‍යාවට සිදුවූ දැඩි කේදවාචකය නිසාදැයි නොදනිමි. කෙසේ වෙතත් වෛද්‍ය  චන්න ජයසුමන මහතා සිය ෆේස්බුක් ගිනුමේ වැඩසටහන ගැන සටහනක් තබා තිබුනි. ඒ සටහනත් අදාල වීඩියොවත් පහතින් නරඹන්න…

Read More

වසර 1000 ක් පැරණී වායු සමීකරණ තාක්ෂණය රජගලින් හෙලිවේ

By බුදු දහමට සබැදි පොදු ලිපි ... No Comments

‘පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව මගින් රජගල පුරාවිද්‍යා භූමියේ ගවේෂණ, පර්යේෂණ, කැණීම් හා සංරක්ෂණ කටයුතු ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයේ ඉතිහාස හා පුරාවිද්‍යා අධ්‍යයන අංශයට පවරා දී ඇත. 2012 වසරේ සිට මේ වන තුරු කරගෙන ආ කැණීම මගින් රජගල ලෙන් විහාර සංකීර්ණය පිළිබඳ අතීත තොරතුරු රැසක් අනාවරණය වී ඇත. අම්පාර හා මහඔය අතර උහන නගරයට ආසන්නයේ රජගල ඓතිහාසික ආරාම සංකීර්ණය පිහිටා ඇත.”

“ශ්‍රී ලංකාද්වීපයේ කුඹලවතිස්පව් අරියාකාර විහාරයේ එක් ලෙනක කිරි වවුලෝ පන්සියයක් පමණ වාසය කළහ. ඒ ආසන්නයේ ගල්ලෙනක වසන භික්ෂුවක් දින පතා සතිපට්ඨාන සූත්‍රය දේශනා කරනු ඇසූ එම වවුලෝ ශබ්ද මාත්‍රයෙන් පමණක් සිත පැහැද මියගොස් පුනර් ජන්මයේ විහාරයට සමීප ගමක මිනිස් ආත්ම ලබා උපන්හ. මේ පිරිස කුඹලවතිස්පව් විහාරයේ වැඩ විසූ ස්වාමීන්වහන්සේලා විසින් දෙසූ අරියවංශ දේශනාවක් අසා සිත පැහැද එම විහාරයෙහිම පැවිදි වූහ. මේ සද්ධර්මාලංකාරයේ එන පංචසතක භික්ෂූ වස්තුවයි.

මේ බෞද්ධ සාහිත්‍යයෙහි කියැවෙන කුඹලවතිස්පව් අරියාකාර විහාරය වර්තමානයේ රජගල ලෙස හඳුන්වනු ලබන ආරාම සංකීර්ණය ලෙස හඳුනාගෙන ඇත. රජගලතැන්න, රාස්ස හෙළ, අරියාකාර විහාරය ලෙස හැඳින්වෙන මෙම විහාර සංකීර්ණය දීපවංශය, පූජාවලි, මහා වංශය ආදී මූලාශ්‍ර සාධක විමර්ශනයේ දී ක්‍රි.පූ. 2 වැනි සියවසේ දී දුටුගැමුණු රජුගේ සහෝදරයා වූ ලජ්ජි තිස්ස රුහුණේ ගිරිකුම්බිල පබ්බත විහාරය ලෙස නිර්මාණය කරන ලද විහාර සංකීර්ණය බව සඳහන් ය.

අපර බ්‍රාහ්මීය අක්ෂරවලින් ලියැවුණු දෙවැනි සියවසට අයත් සෙල්ලිපි රජගලින් හමුවී ඇත. රජගලින් සෙල්ලිපි සියයකට වැඩි ප්‍රමාණයක් හමු වී තිබේ. ඒ අතරින් මිහිඳු මා හිමියන්ගේ හා ඉට්ඨිය හිමියන්ගේ ලංකා ගමනය සනාථ කෙරෙන ගිරිලිපිය රජගලින් හමු වූ අගනා ම ලිපියයි. මේ ස්ථානයේ ඉට්ඨිය තෙරුන්ගේ හා මිහිඳු මා හිමියන්ගේ භෂ්මාව ශේෂ (ධාතුන් වහන්සේ) තැන්පත් කර ඉදිකරන ලද මහා දාගැබ නිදන් සොරුන් විසින් බිඳදමා තිබූ අතර ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලය මඟින් සංරක්ෂණය කර තිබේ. පූජා භූමියෙන් දාගැබ් විශාල සංඛ්‍යාවක් හමුව ඇත. ඒ අතර ගඩොලින් නිම කරන ලද දාගැබ් මෙන්ම ස්වභාවික ගලින් කරන ලද දාගැබ් ද හමු වී තිබේ. සියල්ල නිධන් සොයන්නන් පොළොව මට්ටමටත් යට හාරා විනාශ කොට තිබෙනු දැකගත හැකිය.

බුද්ධදාස රාජ සමයට අයත් අප්‍රකාශිත සෙල් ලිපිය මඟින් ‘බුද්ධදාස රජු විහාරයට පූජා කරන ලද කහවනුවලින් ලද පොලිය ‘ මෙම ස්ථානයේ අරියවංශ සූත්‍ර දේශනාවට භාවිත කළ යුතුය යන්න එම සේල්ලිපියේ සඳහන්ය. තවද ‘නාග‘ නමැත්තෙකු ගිරිකුම්බල වාපී විහාරයේ අරියවංශ දේශනාව පවත්වාගෙන යාම සඳහා කහවනු සියයක් යම් ආයතනයක තැන්පත් කොට එහි වාර්ෂික පොලිය පින්කමට යොදවා ඇත. සිව නමැත්තෙකු විසින් අරියවංශ සූත්‍ර දේශනාව පවත්වාගෙන යාම සඳහා කහවනු 300 පිරිනැමීම පිළිබඳ සෙල්ලිපි සාක්ෂි දරයි. අතීතයේ රජගල පූජා භූමිය අරියවංශ සූත්‍ර දේශනාව සිදු කරනු ලබන ස්ථානයක් ලෙස ප්‍රසිද්ධ වූ බව සෙල්ලිපි සාධක මෙන්ම ඓතිහාසික හා වංශකතා මඟින් සනාථ වේ.

එම ස්ථානයෙන් හමු වූ පුවරු ලිපියක ‘රෝහලෙහි බෙහෙත් කැඳ පිළිබඳ ප්‍රධානියා’ නැගෙනහිර පවුරට සම්බන්ධ කොට ගවරූප අටක් නිර්මාණය කොට බුදු බව පතා ඇත. දාගැබ ආසන්නයේ පවත්නා තවත් පුවරු ලිපියක් මගින් නාට්‍ය ශාලා ගෘහයක ප්‍රවේශ පත්‍ර නිකුත් කරන නිලධාරියකු ‘විහාරයට රන් කළඳක් පුදා බුදුබව පතා ඇත. රජගලින් ටැම්ලිපි දෙකක් හමු වී ඇත. එම ටැම්ලිපි දෙකින් එකක ස්ථානය අරියාකාර විහාරය ලෙස නම් කොට තිබේ. මෙම ස්ථානයෙන් හමු වූ ලෙන් ලිපි මගින් විහාරයට ලෙන් පුජා කිරීමට වැඩි දායකත්වය දක්වා ඇත්තේ භික්ෂූන්වහන්සේ බව හඳුනාගැනීමට හැකි වී තිබේ. එම ලෙන් හැඳින්වීම සඳහා සමන්තභද්‍ර, සීහමුඛ, සුපතිට්ඨිත, සුදස්සන, ඉන්ද්‍රසාල, වැනි නම් භාවිතා කොට තිබේ. රජගල ස්වභාවික ලෙන් සියයකට වැඩි සංඛ්‍යාවක් ඇතැයි අනුමාන කෙරේ. ලෙන් පරිත්‍යාග කළ දායකයින්ගේ නම් ගොත් බ්‍රාහ්මීය අක්ෂරයෙන් ලියා ඇත. ඒ නම් අතර ලජ්ජි තිස්ස රජු ඇතුලු රජ පවුලේ නම් මෙන්ම සමාජයේ ජීවත් වූ ස්ත්‍රී පුරුෂ දෙපාර්ශවයේ ම නම් සඳහන් ය. රජගල ඇති ගිරිලිපියක ලජ්ජි තිස්ස රජු සංඝයා උදෙසා ශීත ලෙන් විසි පහක් කරවූ බව සඳහන්ය. මේ ශීතලෙන් නිර්මාණය කොට ඇත්තේ වායු ධාරා ජල සීරාව සහිත ගල් කුළු අතරින් කුටිවෙත යොමු කිරීමෙන් කුටිය තුළ උෂ්ණත්වය පාලනය කිරීමේ තාක්ෂණය භාවිත කිරීම මඟිනි. ගල් ලෙනක් තුළ සකසන ලද වැසිකිළියක් ද රජගලින් හමු විය. වැසිකිළිය භාවිත කරන්නාට අවට පරිසරය විඳිමින් වැසිකිළිය භාවිත කළ හැක. එහෙත් බාහිර පුද්ගලයන් හට වැසිකිළිය තුළ සිටින්නා නොපෙනේ. ස්වභාවික ගල් කුට්ටි එක මත එක තබා ගල් පතුරක් වහලය ලෙස තැබූ හතරැස් කුටි ආරාම සංකීර්ණයේ දක්නට ඇති විශේෂිත නිමැවුමකි.

අනුරාධපුර යුගයේ මුල් අවධියේ සිට පැවැත ආ ආරාම සංකීර්ණය වසර 1200 – 1300 පමණ කාලයක් අඛණ්ඩ භික්ෂු වාසස්ථානයක්ව පැවැති බව ට සාධක හමුවී ඇත. හොඳින් ආරක්ෂා වූ ලෙන් විහාර සමූහය අතර අනුරාධපුර යුගයේ උපරිභාගයේ තාක්ෂණය දැක බලා ගත හැකිය. ලෙන් බිත්ති වර්ණාලේප ගන්වමින් කළ නිර්මාණ දැකගත හැකි අතර සුදු, රතු, කොළ හා කහ වර්ණ භාවිත කර තිබේ. ඉන් එක් ලෙනක ප්‍රාථමික ලෙන් රූප දැකගත හැකිය. රජගල මූර්ති නිර්මාණ ඉතා විරලය.

විහාර සංකීර්ණයකට අයත් සියලු අංග රජගලින් හමු වී තිබේ. අලුතින් සිදු කරනු ලැබූ විද්‍යාත්මක කැණීමේ දී එම ස්ථානයේ ඇති මතුකර ගත් ගොඩනැඟිලි බොහොමයක් කවර කටයුත්තකට භාවිත කළේ ද යන්න නිවැරැදිව හඳුනාගෙන තිබේ. දාන ශාලාවේ තිබී ගල් ඔරලෝසුවක් හමු වී ඇත. ටැම්පිට ගෙයක් හමු වී ඇති අතර එහෙත් එය බුදු ගෙයක් ද යන්න තහවුරු වී නැත. එහෙත් ඒ අවට ඇති බෝධිඝර හා ස්තූප මේ වන විට සංරක්ෂණය කෙරෙමින් පවතී. ලීයෙන් කරන ලද බුදුපිළිමයක පාදම යට තිබී ජය සංකේතයක් ලෙස සලකනු ලබන හක්බෙල්ලකු හමුවී තිබිණි.

විහාර සංකීර්ණයේ පිහිටි වැව වසර දහසකට පසු ප්‍රතිසංස්කරණය කොට ජලය පිරවීමට ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයේ ගවේෂණ කණ්ඩායම සමත්ව තිබේ. වැව් බැම්ම අවසන් වන දකුණු අන්තයේ ඇති ක්‍රි.පූ. 1 ක්‍රි.ව. 2 කාලයට අයත් සෙල්ලිපියට අනුව ‘කබඩුක’ නම් මේ වැව ලජ්ජිතිස්ස රජු විසින් කරවා ‘කුබලවතිස්ස පර්වත විහාරය’ ට පූජා කළ බවත්, එය නැවත කූටකණ්ණ ගාමිණී තිස්ස ගේ පුත්‍ර ‘උපරාජ නාග‘ ප්‍රතිසංස්කරණය කරන ලද බවත් සඳහන්ය.

රජගලින් හමු වූ ගල්පාත්‍ර ජලය රැස්කර තබාගැනීමට භාවිත කරන ලද බව තහවුරු වී ඇත. එම ගල් පාත්‍ර හා බැඳුණු ගල් පීල්ලක් ද, එම ගල්පාත්‍ර රැඳවූ ගෘහය ද පසුගියදා සිදු කරන ලද කැණිමේ දී හඳුනාගෙන ඇත.

රජගල ආරාම සංකීර්ණය සිතියම් ගත කිරීමට පුරා විද්‍යා භූමියේ සංරක්ෂණ ගවේෂණ පර්යේෂණ කටයුතු භාර ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලය කටයුතු කර තිබේ. ඒ අනුව මිනින්දෝරු දෙපාර්තමේන්තුව මඟින් ඓතිහාසික රජගල පුරාවිද්‍යා භූමිය ලෙස අක්කර 957 භූමියක් මිණුම් කටයුතු අවසන්ව ඇත.

අනුරාධපුර යුගයේ දියුණු තාක්ෂණය, පරිසර කළමනාකරණය, හා අතීත රාජ්‍යපාලනය, සමාජ තත්ත්වය මෙන්ම පැවැති බැංකු ක්‍රමය පිළිබඳ තොරතුරු ද රජගල ආරාම සංකීර්ණය ක්‍රමාණුකූලව අධ්‍යනය කිරීමෙන් අනාවරණය කර ගත හැකිවනු ඇත. (Budusarana)

ටෙක්ලා පද්මිණී කාරියවසම්

සේයාරූ ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයේ, ඉතිහාසය හා පුරා විද්‍යා අධ්‍යයන අංශය

වස්‌ ආරාධනාව හා ඒ සමඟ බැඳි සිරිත් විරිත් …

By බුදු දහමට සබැදි පොදු ලිපි ... No Comments

අප ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේ ඇසළ පුර පසළොස්‌වක පොහොය දිනෙක ඉසිපතන මිගදායේදී ප්‍රථම ධර්ම දේශනය වන “ධම්මචක්‌ක පවත්තන” සූත්‍රය පස්‌වග තවුසන්ට දේශනාකර ඔවුන්ට ඒහි භික්‍ෂු භාවයෙන් පැවිදි උපසම්පදාව ලබාදෙන ලදී. පසුදින එනම් “අවපෑලවියදා” බුදුරජාණන් වහන්සේ එම පස්‌වග භික්‍ෂූන් සමගින් පෙර බුදුසිරිත අනුගමනය කරමින් එම ඉසිපතන මිගදායේම වස්‌විසීම ආරම්භ කරන ලදී. මෙය උන්වහන්සේගේ ප්‍රථම “වස්‌සුපගමනය” හෙවත් බස්‌ සමාදන්වීමයි. එතැන් සිට පන්සාලිස්‌ වර්ෂය තිස්‌සේම ඇසළ පුර පසළොස්‌වක පොහොය දින හෝ අවපෑලවිස? වස්‌ සමාදන් වූහ. එපමණක්‌ නොව එය අනෙකුත් භික්‍ෂුන් වහන්සේලාටද අනුගමනය කරන ලෙස දැන වදාළහ. ප්‍රථම වස්‌විසීම බුදුරජාණන් වහන්සේ කිසිවෙකුගේ ආරාධනාවකින් තොරවම සිදුකළ අතර පසුව සමහර උදවියගේ ආරාධනා මත සිදුකර ඇති බවද පෙනේ. මෙම ක්‍රමය වර්තමාන කාලය දක්‌වාම පැවතගෙන එන ආගමික චාරිත්‍රයක්‌ බවට පත්ව ඇත.

Read More

වස් එළඹීම…

By බුදු දහමට සබැදි පොදු ලිපි ... No Comments

විනය නීති ප්‍රකාශයට පත් කිරීම තුළින් මූලිකවම අවධාරණය කර ඇත්තේ සංඝ සමාජයේ නිරවුල් යහපැවැත්ම බවයි. එවැනි චිරාගත විනය චාරිත්‍රයක් ලෙස වස් විසීම දැක්විය හැකිය. රජවරුන්ගේ හෝ ප්‍රභූවරුන්ගේ ඉල්ලීම මත සහ මහජනයාගේ උද්ඝෝෂණයන් පදනම් කොටගෙන පමණක් නොව සමකාලීන ආගමික සම්ප්‍රදායයන් හා සමගාමී වීමෙන් ද පැන වූ විනය ශික්ෂාවන්ගෙන් බුදුන් වහන්සේ අපේක්ෂා කළ අරමුණු 10ක් පිළිබඳව පාරාජිකා පාලියේ විස්තර වේ.

වර්ෂා, වස්සාන සහ වස් යනු පිළිවෙළින් සංස්කෘත පාලි සහ සිංහල භාෂාත්‍රයෙන් වැසි සහිත කාලය හැඟවීම සඳහා භාවිත කරනු ලබන පදයන් ය. මෙම කාලය හා සම්බන්ධ වූ ඉතා වැදගත් විනය කර්මයක් ලෙස වස් විසීමේ ක්‍රියාව දැක්විය හැකිය. ශාසනයාගේ ආයුෂ රඳා පවතින මෙවලම (විනයො නාම සාසනස්ස ආයු) විනය යැයි සැකෙවින් දැක්විය හැකිය. ඒ සඳහා භික්ෂූ සමාජයේ යහපැවැත්ම තීරණාත්මක සාධකයකි. විනය වූ කලී විනය සඳහාම නොවිය යුත්තක් බැවිනුත් එය සමාජය හා සමාජයේ යහපත සඳහා විය යුත්තක් බැවිනුත් දේශයට හා කාලයට අනුරූපව පැන වූ විනය නීති අවශ්‍යතාව අනුව යම් යම් වෙනස්කම් වලට භාජනය වූ අවස්ථා බොහෝ ය. ඇතැම් විනය නීති සහමුලින්ම අහෝසි කර දැමූ බවද පෙනේ.

Read More

error: Content is protected by www.ifbcnet.org.